ابراهیم ساوالان: شاعران انگوران

گادتب: ‍ انگوران منطقه‌ای شامل 75 روستای شهرستان مانیشان است و کتاب «شاعران انگوران» به کوشش محمدعلی نقدی آیینه تمام نمای ادبیات ما و روال کاهشی زبان ما و افزایشی زبان تحمیلی بر ماست.

انگوران در طول چهارصد سال (شاه اسماعیل تا رضاشاه) شاعرانی مانند مولانا همتی انگورانی، میرزاصادق اوریادی مانشانی، صفرعلیخان سرخوش، میرزا محمدعلی افقر، میرزا جعفر کشاورز و میرزا احمد حیدری داشته که همگی ترکی‌سرا بودند. در آن سالها شعری به زبانهای دیگر در این منطقه سروده نشده است زیرا مردم در مکتبخانه ترکی درس خوانده و ترکی نوشته‌اند و شاعران نیز شعرشان را به زبان خودشان و خلقشان سروده‌اند.

از سال 1320 مدارس فارسی در آن منطقه رونق گرفت ولی شاعران اشعارشان را همچنان به ترکی سرودند زیرا کسی فارسی نمی‌دانست. نجات‌اله بختیاری، غلامعلی عباسلو، محمدعلی نوری، محمدامین صفایی و علی محمدبیانی (متولدان 1320-1350) با وجود رسمیت فارسی اشعارشان را به ترکی سرودند و تنها حمزه‌علی صاحب‌ناس فارسی سرایی کرد و باب‌اله کشاورزی به هر دو زبان شعر سرود. نعمت‌اله حسنی که اشعار زیبایی به سبک ادبیات آشیقی آذربایجان دارد و نوروزعلی غلامیِ مرثیه‌سرا، از نعمت سواد و تحصیل محروم بوده‌اند و زبان شعری آنها شفاهی و روایی مانده است.

بعد از دهه پنجاه زبان تحمیلی خود را بر روح و ذهن شاعران تحمیل کرد ولی شاعرانی چون صفی‌اله رحمتی، رسول ایمانی‌تبار، علیرضا حیاتی، محمدتقی نجفی جهانی، محمد خسروی، علی جهانی همچنان اشعار خود را به ترکی سروده‌اند و علی حیاتی، محمدعلی نقدی، سیدباقر سادات‌پور، علی حینفه، میکائیل برزگر، سعید حیدری و سیدضیا موسوی به دو زبان و حسین نجاری، مصطفی نادری، خدیجه نجاری، حسین محمدی و مهدی حنیفه به فارسی شعر گفته‌اند و سیر کاهشی ترکی و افزایشی فارسی بدون بازگشت ترکی به مدارس اصلاح نخواهد شد.

تاثیر این تحمیل حتی در شاعران یک خانه نیز دیده میشود. احمد میرزایی بکتاشی و سه دخترش شاعرند. احمد (متولد 1317) و مهتاب (متولد 1355) اشعارشان را به ترکی و شیرین (متولد 1359) و پروانه (متولد 1363) اشعارشان را به فارسی سروده‌اند.