امیرافشار افشاری: روحیه ی استبدادستیزی و استقلال طلبی تورکان

گادتب: در  طول تاریخ شاهد روحیه ی ظلم ستیزی و استبدادستیزی در نزد آذربایجانی ها بوده و هستیم که به صورت تلاش مجدانه آن در محافظه و مدافعه از ” من ملی” خود در مقابله با اقوام مهاجم و متجاوز مانند انگلیسی ها و روس ها  و مزدوران منطقه ای آنان نیز می بینیم؛ به قطع یقین تشکیل حکومت افشار توسط نادرشاه افشار و حکومت ملی آذربایجان توسط شهید پیشه وری  از عینی ترین و ملموس ترین مصداق های موجود در تاریخ است که بر وجود روحیه استبدادستیزی و مهاجم ستیزی تورک ها دلالت دارد، به گواهی تاریخ این مختصه ی حراست از ” من ملی” و وجود روحیه استقلال طلبی و مهاجم ستیزی در تار و پود تورک ها نهادینه شده است.

ترکان اوغوز  خاصه تورکان_آوشار در طول تاریخ همواره بعنوان مظهر مقاومت جهان تورک خاصه آذربایجان معروف شده اند و اگر قوم افشار و شجاعت ها و غیرت آنان نبود چه بسا ضربات جبران ناپذیری بر  هویت فرهنگی و ملی آذربایجان وارد می شد؛ روس ها و انگلیسی ها و مزدور آنان یعنی خاندادن منحوس پهلوی منجمله دشمنان آذربایجان بوده و هستند که ترکان افشار در مقابل ظلم و ستم آنان ایستاده و روحیه استبدادستیزی خود را در برابر این دشمنان وحشی و تاریخی به منصه ظهور رساندند.

مقاومت ترکان افشار در مقابل جنایات تروریست های غرب آذربایجان نمونه ی متأخر و معاصر از وجود روحیه ظلم ستیزی آنان می باشد که ریشه در تاریخ و فطرت ترکان افشار دارد؛ مولف کتاب استان زنجان،سرزمین اقوام افشار می نویسد:” بررسی های تاریخی نشان می دهد که اقوام ساکن در حوزه تمدن قزل اوزن[ که بیجار گروس،شهرستان خدابنده و منطقه افشارات قیدار نیز جزئی از این حوزه تمدنی محسوب می شوند] در ادوار مختلف تاریخی ایران، از فرهنگ و تمدن آذربایجان و ملیت آنان دفاع کرده اند منجمله در برابر حمله اسکندر،حمله روم باستان به رهبری کراسوس و آنتونیوس، حمله صلیبیون، تجاوز روس ها و انگلیسی ها و… فلذا همیشه در تاریخ مظهر مقاومت بوده اند و هربار هم که دچار حمله  ای می شدند بلافاصله خود را بازسازی کرده و از تمدن ترکی_اسلامی و هویت ملی خود دفاع می کردند؛ قوم افشار در طول تاریخ از تمامیت فرهنگی، سیاسی و جغرافیایی آذربایجان در برابر متجاوزان دفاع کرده است  طبق تعبیر مینورسکی:” ایران با سرحدات کنونی خود باقی نمی ماند اگر افشارها نبودند و بدون آنان ایران امروزی جزوی از ملل همسایه شده بود(نادرشاه،حماسه ملی،ص 9)؛ چراکه پس از تسلط افاغنه، انگلیسی ها و روس ها بر ایران؛ زمینه محو فرهنگی، مذهبی،ملیت و زبان های ایرانی  بر اثر تسلط سیاسی آنان فراهم شده بود “(خالقی مقدم،1380، :127/ 126)

تشکیل حکومت افشار توسط افشارها نشانگر ” وجود روحیه استقلال طلبی و مهاجم ستیزی” آنان بوده که این خصیصه نیز ناشی از “ذلت ناپذیری ذاتی” افشارها می باشد.”فاروق سومر”محقق و مورخ مشهور و معروف جهان اسلام در بخش اول کتاب ارزشمند خود تحت عنوان” اوغوزلار” به صورت مفصل و مکرر بر وجود روحیه ” استقلال طلبی” اوغوزها مخصوصا افشارها (شاخه ای از تورکان اوغوز) پرداخته و به کرات از این خصیصه ذاتی تورکان اوغوز سخن گفته است.(سومر، 1382 ، : )

  آنادردی عنصری  مترجم کتاب “تاریخ  اوغوزلار” فاروق سومر نیز در بخش” سخن مترجم”با اشاره به وجود ” روحیه استقلال طلبی اوغوزهادر طول تاریخ می نویسد:”ترکان اوغوز به طور خاص بر محور قومیت گرایی ترکی در هزاره ی اول میلادی تحت حاکمیت امپراطوری گؤک تورک شرقی و سپس گؤک ترک غربی مستمرا در اتحاد با سایر اقوام ترک زیر سلطه گؤک ترک ها و بعضا به تنهایی به منظور کسب استقلال و تشکیل حکومت پیوسته تلاش می کردند و در طول قرون متمادی همواره  روحیه استقلال طلبی و حکومتداری خود را حفظ کرده و این ایده را به صورت آرمان ملی و سینه به سینه به نسل های بعدی منتقل می کنند؛ ایده حکومتداری اوغوزها[ آذربایجانی ها] به صورت آرمانی ملی توسط خاندان سلجوقی به واقعیت پیوسته است که مقدمه شکل گیری بسیاری از حکومت های منطقه ای در اقصی نقاط ایران، عراق عرب و آسیای صغیر می شود که در عین اعتلای فرهنگ، هنر و علم در جهان اسلام  باعث رشد و توسعه فرهنگ و ادبیات قوم اوغوز نیز می شود؛ این حقیقتی انکار ناپذیر است که  تشکیل حکومت توسط اوغوزها  و ترکان افشار  اعتلای دنیا اسلام را نیز به دنبال داشته است.”(عنصری، 1380، : )

 منابع:

– اینجی دنیزیم،فصلنامه تخصصی فرهنگی ، اجتماعی و ادبی،تهران، 95- 1390

– بایرام،ماهنامه، زنجان، … – 1385،

– سومر،فاروق،تاریخ اوغوزلار،ترجمه آنادردی عنصری،1382 – خالقی مقدم،محمد،استان زنجان سرزمین اقوام افشار،انتشارات دانشگاه زنجان، 1382