گادتب: به گزارش مرکز خبر گادتب، روز شنبه ۱۲شهریور۱۴۰۱، اهالی روستای اندیرگان اقدام برگزاری تجمع در اعتراض به فعالیت آلاینده معدن طلای اندیرگان کردند؛ اعتراضی که منابع محلی به دلیل مشارکت تعداد زیادی از اهالی بخش خاروانا، آن را بیسابقه توصیف کردند. مردم معترض شعار میدادند: «معدن گرک باغلانا» (معدن باید بسته شود)
به گزارش “صفحه اطلاع رسانی عباس لسانی”، تجمع روز شنبه، تنها یکی از اعتراضات دستهجمعی مردم اندیرگان در سالهای اخیر است. مردم این منطقه سالهاست به فعالیتهای بیضابطه این معدن معترض هستند.
معدن طلای اندیرگان (آستارکان) در شهرستان «ورزقان» و در ۷۸ کیلومتری شمال تبریز واقع شده است. فعالیتهای اکتشافی در محدوده معدن طلای اندیرگان از سال ۱۳۷۲ آغاز شده و در سال ۱۳۹۰ از سوی ایمیدرو (سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران) به شرکت «زرینداغ آستارکان» که سرمایهگذار آن شخصی اهل روسیه می باشد واگذار شده است. این معدن دارای ۳۰ میلیون تن ذخیره قطعی کانسنگ طلا با عیار پنج درصد است.
استفاده این معدن از سیانور در فرایند استخراج و فرآوری کانسنگ طلا و عدم رعایت ضوابط زیست محیطی باعث آلودگی و تخریب گسترده محیط زیست منطقه شده است، درختان گردو و باغات روستاییان خشک شده، آبهای سطحی و زیرزمینی آلوده و زمینهای کشاورزی دچار فرسایش شدهاند. نتیجه آزمایش اداره کل حفاظت محیطزیست استان آذربایجان شرقی نیز نشان میدهد میزان آلودگی در روان آبهای مجاور معدن اندیرگان ۳۰۰ درصد بیشتر از حد مجاز است.
همچنین استفاده بیضابطه از مواد منفجره در فرایند بهرهبرداری از معدن اندیرگان، بارها باعث ریزش کوه و بسته شدن راهها و حتی سقوط تختهسنگها بر روی خانههای مسکونی اهالی روستای اندیرگان شده است.
در سالهای اخیر اهالی روستای اندیرگان با برگزاری تجمعهای اعتراضی و نوشتن نامههای متعدد به نهادهای مسئول نسبت به آلایندگی و مشکلات ایجاد شده توسط معدن اندیرگان اعتراض کردهاند. فعالان محیط زیست منطقه و روزنامهنگاران استان آذربایجان شرقی نیز با انتشار اخبار و گزارشهایی درباره تخلفات معدن اندیرگان، خواستار اصلاح روند نگرانکننده بهرهبرداری از این معدن شدهاند.
با این وجود پاسخ نهادهای امنیتی و دولت به اعتراض مردم و فعالان محیط زیست درباره تخلفات معدن اندیرگان بازداشت، تهدید و پروندهسازی بوده است. فروردین ۱۳۹۷ در پی برگزاری تجمع اعتراضی از سوی اهالی روستای اندیرگان تعدادی از روستاییان به همراه دهیار و اعضای شورای اندیرگان بازداشت شدند، بین سالهای ۱۳۹۸ تا ۱۳۹۹ شرکت زرینداغ آستارکان در دو نوبت از «امیر کریمزاده»، مدیرمسئول خبرگزاری نصرنیوز و «آیدین تبریزی»، خبرنگار محیطزیست این رسانه به اتهام «نشر اکاذیب» و «تشویش اذهان عمومی» شکایت کرد و «احمد بایبوردی» نیز دیگر فعال محیط زیست شناخته شده تبریزی است که بهرهبردار معدن از او شکایت کردهاست.
واکنش قهرآمیز جمهوری اسلامی به اعتراض مدنی و مسالمتآمیز مردم اندیرگان و فعالان محیط زیست منطقه در حالی صورت میگیرد که دیوان محاسبات کشور در تاریخ ۲۸مهر۱۳۹۸، به دلیل عدم انجام تعهدات و پرداخت نشدن حقوق دولتی از سوی بهرهبردار معدن اندیرگان، رای به استرداد این معدن به دولت داده است. معدن طلای اندیرگان در فرایندی غیرشفاف به بهرهبردار روس واگذار شده، واگذاری بدون مناقصه انجام شده و هیچ آگهی و یا اعلان قبلی برای واگذاری منتشر نشده است. همچنین مفاد قرارداد شرکت زرینداغ آستارکان مشخص نیست، این شرکت به شکلی گسترده به محیط زیست منطقه ورزقان و جنگلهای قاراداغ خسارت زده، تاکنون طرحی برای کوهی از خاک آلوده به سیانور انباشته در معدن ارائه نداده، هیچ مسئولیتی در قبال خشک شدن باغات و تلف شدن دامهای اهالی منطقه نپذیرفته و در سال ۱۳۹۶ نیز بهرغم سه بار مخالفت اداره کل محیطزیست آذربایجان شرقی، بدون اخذ مجوز آغاز به فعالیت کرده است.
با اینحال بهرغم گذشت سه سال از زمان صدور رای دیوان محاسبات کشور، نهادهای مسئول اقدامی در جهت خلعید بهرهبردار روس انجام ندادهاند.
میزان بهرهبرداری از معدن طلای اندیرگان نیز حتی برای نماینده مجلس از حوزه انتخابیه ورزقان شفاف نیست. «اللهوردی دهقانی» سال گذشته در گفتوگو با رسانهها گفته بود: «تا به امروز معلوم نیست روزانه یا سالانه چند تن طلا از معدن اندیرگان استخراج میکنند، در واقع اصلا معلوم نیست داخل معدن اندیرگان چه کار میکنند.»
بهرغم اینکه برخی رسانهها از سرمایهگذاری ۲۵ میلیون دلاری در معدن طلای اندیرگان خبر میدهند، نهتنها این معدن در توسعه اقتصادی منطقه ورزقان تاثیری نداشته که به یکی از پرحاشیهترین معادن آذربایجان تبدیل شده است.
بیاعتنایی نهادهای مسئول در بازپسگیری این معدن از بهرهبردار روس و همزمان سرکوب مردم و فعالان محیط زیست ورزقانی را باید در دو عامل فساد مالی در دستگاههای اجرایی و ملاحظات سیاسی جستوجو کرد؛ ملاحظاتی که به نظر میرسد بیش از آنکه در راستای منافع مردم باشد به استعمار شباهت دارد. دولت جمهوری اسلامی در حالی ۳۰ میلیون تن کانسنگ طلا را به بهرهبردار روس معدن اندیرگان پیشکش کرده است که ورزقان جزو فقیرترین مناطق ایران است؛ ۱۱درصد از مردم ورزقان تحت پوشش کمیته امداد هستند، کودکان روستایی این منطقه در کانکس درس میخوانند و دانشآموزانش برای دسترسی به اینترنت باید بالای کوه بروند.