جمعه , مارس 29 2024
azfa

به آتش کشیدن کتابهاى ترکى (نقل به مضمون از کتاب “تاریخ زبان و لهجه هاى ترکى”٫ دکتر جواد هئیت)

سوزاندن کتابهاى ترکى بعد از سرکوب فرقه دمکرات آذربایجان در سال ١٩٤٦ توسط رژیم پهلوى صورت گرفت. این جنایت سوزاندن تاریخ و هویت یک ملت از اعمال وحشیانه ساسانیان در آذربایجان هم بدتر بود. … نمایدنگان دولت مرکزى به دستور تهران کتابهاى درسى مدارس را جمع کردند و آتش زدند. …..در آن زمان هیچ دولت و سازمانى به این کشتار و کتابسوزى اعتراضى نکرد حتى سازمانهاى فرهنگى جهان هم ساکت ماندند. مردم آذربایجان که از همه طرف (چپ و راست) ضربه خورده بودند می ىسوختند و جز ساختن چاره اى نداشتند. صمد وورغون از شعراى شاعر مبارز آذربایجان شمالى در سال ١٣٢٦ در مقابل این جنایت ضدبشرى سکوت را شکسته و در باره کتابهاى سوزنده شده منظومه اى با عنوان “یاندیریلان کیتابلار” سرود و آن را در کنگره صلح جهانى پاریس – ١٩٥٢ ضمن نطقى به عنوان پروتست – اعتراضنامه خواند. وى در این شعر اعتراض خود را چنین بیان مىکند:

 

یاندیریلان کیتابلار- کتابهاى سوزانده شده

صمد وورغون

ایران ایرتیجاعچىلارى آذربایجان دیلینده اولان کیتابلارى وحشیجه سینه یاندیریرلار. (مرتجعین ایران٫ کتابهاى آذربایجانى را با وحشیت به آتش کشیدند.)

جللاد! سنین قالاق قالاق یاندیردیغین کیتابلار

مین کمالین شؤهرتىدیر، مین اوره یین آرزیسى….

بیز کؤچه ریک بو دونیادان، اونلار قالیر یادیگار.

هر ورقه نقش اولونموش نئچه اینسان دویغوسو

مین کمالین شؤهرتىدیر، مین اوره یین آرزیسى….

 

یاندیردیغین او کیتابلار آلوولانیر….یاخشى باخ!

او آلوولار شؤعله چکیب شفق سالیر ظولمته…..

شاعیرلرین نجیب روحو مزاریندان قالخاراق

آلقیش دئییر عئشقى بؤیوک بیر قهرمان میللته.

او آلوولار شؤعله چکیب شفق سالیر ظولمته….

 

جللاد! منیم دیلیمده دیر بایاتیلار، قوشمالار

دئ٫ اونلارى هئچ دویدومو سنین او داش اوره یین؟

هر گرایلى پرده سینده مین آنانین قلبى وار….

هر شیکسته م اؤولادىدیر بیر موقددس دیله یین

دئ اونلارى هئچ دویدومو سنین او داش اوره یین؟

 

سؤیله سن مى خور باخیرسان منیم شئعیر دیلیمه؟

قوجا شرقین شؤهرتىدیر فوضولىنین غزلى!

سن مى “ترک خر” دئییرسن اولوسوما ائلیمه؟

داهیلره سود وئرمیشدیر آذربایجان گؤزه لى….

قوجا شرقین شؤهرتىدیر فوضولىنین غزلى!

 

جللاد! یانیب اود اولسا دا کوله دؤنمه ز آرزیلار

طبیعتین آنا قلبى قول دوغمامیش اینسانى!

هر اوره یین اؤز دونیاسى بیر سعادت آرزیلار

قانلار ایله یازیلمیشدیر هر آزادلیق دستانى….

طبیعتین آنا قلبى قول دوغمامیش اینسانى!

 

ازل باشدان دوشمنیمدیر اوزو موردار قارانلیق…..

هر تورپاغین اؤز عئشقى وار هر میللتین اؤز آدى

کاییناتا ده ییشمه رم شؤهرتیمى بیر آنلیق

منم اودلار اؤلکه سینین گونش دونلو اؤولادى!

هر تورپاغین اؤز عئشقى وار٫ هر میللتین اؤز آدى!

 

نه دیر او دار آغاجلارى٫ دئ٫ کیملردیر آسیلان؟

اویونجاق مى گلیر سنه وطنیمین حاق سسى؟

دایان!….دایان!….اویاق گزیر هر اوره کده بیر آسلان

بوغازیندان یاپیشاجاق اونون قادیر پنجه سى

اویونجاق مى گلیر سنه وطنیمین حاق سسى؟

 

جللاد! سن مى دئ قیریرسان فداییلر نسلینى؟

میللتیمین صاف قانىدیر قورد کیمى ایچدییین قان!

زامان گلیر…من دویورام اونون آیاق سسینى

شهیدلرین قییام روحو یاپیشاجاق یاخاندان

میللتیمین صاف قانىدیر قورد کیمى ایچدییین قان!…..

 

بیر ورقله تاریخلرى اوتان منیم قارشیمدا

آنام تومریس کسمه دى مى کئیخوسرووون باشینى؟

کوراوغلونون ستتارخانین چلنگى وار باشیمدا

نسیللریم قویمایاجاق داش اوستونده داشینى

آنام تومریس کسمه دى مى کئیخوسرووون باشینى؟

 

سور آتینى دؤرد نالا چاپ! مئیدان سنیندیر ….آنجاق

من گؤروره م آل گئیینیب گلن باهار فصلینى….

قوجا شرقین گونسشىدیر یاراندیغیم بو تورپاق

من یئتیردیم آل بایراقلى اینقیلابلار نسلینى

من گؤروره م آل گئیینیب گلن باهار فصلینى!

 

١٩٤٧

از سایت 21 آذر

دوباره امتحان کنید

موفقیت صادراتی صنایع دفاعی ترکیه در دستور کار چین قرار دارد

 گادتب: روزنامه دفاع ملی وابسته به ارتش چین،  درباره موفقیت صادرات صنایع دفاعی ترکیه با …

چرا «خیابان و چهار راه شهناز تبریز» به این نام معروفند؟

گادتب: «آیا در تهران صد نفر مرد نیست که هر یکی هزار تومان، یعنی خرج …

دیدگاهتان را بنویسید