ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: در برخورد با اتفاقات و تحولات قفقازشمالی، واکنشهای متفاوت و ناهمسانی در ایران بروز و ظهور کرد که میتوان با کمی اغماض آنها را در سه مجموعه یا تیپ رفتاری جمع بندی و خلاصه کرد.
موافقان. مخالفان. ممتنعان.
اول موافقان. طیف عظیمی از جمعیت در ایران موافق آزادسازی اراضی اشغالی از دست ارامنه اشغالگر هستند. تورکها در ایران اصلیترین جمعیت این طیف را تشکیل میدهند. موج پررنگ و جدی این طیف را فعالین حرکت ملی آزربایجان و کنشگران جنبش هویت گرایی تورکهای ایران بوجود می آورند. آنها با جدیت واکنش موافق نشان میدهند. حتی بسیاری از آنها حاضر بودند به جبهه های جنگ اعزام شوند و برعلیه ارامنه اشغالگر بجگند و شهید بشوند. عده زیادی از آنها در مخالفت با ترانزیت محموله از مسیر ایران به ارمنستان به خیابانها ریختند و هزینه های زیادی نیز متحمل شدند.
موج دیگری از طیف موافقان، مربوط به آن لایه از جمعیت معطوف به قدرت است که تورک زبان میباشند و صف بندی متمایزی با پان ایرانیستهای ضدتورک دارند. از درون همین ها بود که بیانیه چهار امضایی امامان جمعه در حمایت از عملیات آزادسازی ارتش آزربایجان بیرون آمد و بی نزاکتی پانفارسها بر آنها را برانگیخت. در راستای این بیانیه برخی از مسئولین محترم شمال غرب کشور اعم از نماینده مجلس و مقامات استانداری و حتی برخی از رسانه ها و نزدیکان نیروهای نظامی نیز مواضعی در حمایت از عملیات جمهوری آزربایجان شمالی اتخاذ کردند، که البته همگی سهم خود از بی حرمتی پان ایرانیسم ضدتورک را گرفتند. اما اینها همزمان با اعلام حمایت از عملیات آزادسازی نارضایتی خود از همکاری تورکیه و حضور اسراییل در جمهوری آزربایجان شمالی را نیز ابراز کردند. دیدگاهی این نوع حمایتها را نوعی از بی صداقتی و فریبکاری معنا میکند، ولی باید در نظر داشت که اینها معنای هویتی و موقعیتی خود را از حاکمیت مرکزی کسب میکنند و طبیعی هست که نگران حفظ آن نیز باشند. بخش زیادی از آنها نمیتوانند همانگونه که خواست قلبی شان هست اعلام موضع و رفتار کنند.
اما بخش عظیمی از طیف موافقان هستند که ابراز احساسات و عواطف نکردند. اینها نه بیانیه دادند و نه به خیابانها آمدند. آنها راضی از عملیات آزادسازی اما خاموش و بی صدا ماندند. این لایه همان ملائکه حرکت ملی آزربایجان و جنبش هویتگرای تورکها است که اگر بال بگشاید معجزه خواهد کرد. این لایه در ناخودآگاه خود رفتار و اقدامات حکومت ایران در قفقاز شمالی را رصد میکند. هر اقدام مثبت و یا منفی براحتی میتواند رصد ناخودآگاه او را به بخش خود آگاه منتقل کند و واکنشهای مثبت و منفی آنها را برانگیزد.
طیف دوم از واکنشها نسبت به تحولات قفقاز از جانب مخالفان آزاد سازی اراضی اشغالی بروز کرد. مخالفان آزاد سازی اراضی اشغالی را پان ایرانیستهای ضدتورک و ارامنه ایران و بخشی از ناسیونالیستهای کرد تشکیل میدهند. اینها از هیچگونه ناجوانمردی دریغ نکردند. از تشکیل ستادهای کمکرسانی به ارامنه اشغالگر گرفته تا تولید متون مغرضانه تبلیغاتی ضد تورکی و انتشار هدفمند آنها در رسانه های جمعی و مرکزی کشور. آنها به هر اقدام کثیفی دست زدند تا با استفاده از نفوذ تفکر پان ایرانیستی خود در دولتداری، حاکمیت ایران را در راستای اهداف ضد تورکی خود بکار گیرند. آنها به طریقی بود از مسدود شدن مسیر ترانزیت محموله به ارمنستان جلوگیری کردند. حتی در برخی موارد فراتر نیز رفتند. آنها از نزدیکی روابط ایران با تورکها بشدت میترسند لذا از هر امکانی بهره میبرند که این ترس را به حاکمیت نیز انتقال دهند و حاکمیت را از نزدیکی به تورکیه و جمهوری آزربایجان شمالی بترسانند. تاکنون نیز تاحد زیادی موفق بوده اند. درون این طیف آش شعله قلمکاری است از انواع ایدئولوژی‌های مذهبی و الحادی، یقه ملایی و کراواتی. اینها برای رسیدن به نیات ضدتورکی خود به شکار قوم محروم کرد روی آورده اند. بسیاری از تحصیل کردگان و فعالین ناسیونالیسم کردی را به ضدیت با تورکها ترغیب کرده و در جان آنها هوس تصاحب سرزمینهای آزربایجان غربی را برانگیخته اند، انتساب استاندار کرد تبار بر آزربایجان غربی را نیز میتوان در این راستا تحلیل کرد.
این طیف خود را عین ایران جا میزند. در قفا طرفدار رژیمی به مانند پهلوی است و در ظاهر خود را طرفدار ولایت فقیه معرفی میکند. از برکات همین طیف بود که در اعتراضات خیابانی شعار رضاشاه روحت شاد بر سر زبان ناراضیان حکومتی انداخته شد. اینها با تمام وجود تلاش میکنند بجای رژیم فعلی ایران آلترناتیوی به مانند رژیم پهلوی را تعریف و ایجاد کنند و در اولین فرصت بدست آمده سعی خواهند کرد آنرا جایگزین رژیم فعلی کنند.
اما بخش عظیمی از جمعیت و حاکمیت ایران در واکنش به تحولات قفقاز عنادی بر علیه تورک و آزربایجان ندارد. ولی نسبت به حضور اسرائیل در جمهوری آزربایجان شمالی حساس هست و حضور ترکیه در آنجا را نوعی باخت به رقیب و بر علیه منافع کشور ایران معنا میکند. برای این طیف از نظر دلبستگی فرقی نمیکند که اراضی اشغالی در دست ارامنه باشد یا آزربایجان. آنها وقایع را صرفا از منظر منافع کشور تحلیل میکنند. اگر نسبت به اشغالگری ارامنه در قفقاز ساکت بودند، این سکوت نه از بابت دشمنی با آزربایجان بلکه از این جهت بود که آنرا وسیله ای برای امتیاز گیری از آزربایجان میدانستند. نزدیکی آنها به ارمنستان از بابت دشمنی با آزربایجان نبود بلکه از این بابت بود که از طریق ارمنستان و ظرفیت لابی گری ارامنه در جهان منافع کلان اقتصادی و سیاسی و دیپلماتیک خود را تامین میکردند. حال اگر از تحولات قفقاز نگران هستند صرفا به این جهت است که این منافع را در خطر میبینند. این طیف از حمایت بخش زیادی از قوم فارس و برخی از اقوام غیر فارس برخوردار است. این طیف بیشتر در تلاش است اعتقادات دینی و حکومت ولایی خود را حفظ و توسعه دهد.
اما…
پان ایرانیستها در تلاشند با استفاده از حساسیت این طیف نسبت به حضور اسرائیل در جمهوری آذربایجان و نگرانی آنها از قدرتگیری تورکیه در قفقاز، این طیف را به دشمنی با تحولات قفقاز سوق دهند. پرزیدنت الهام علی یف نیز احتمالا با علم به این امر است از هر فرصتی که بدست میآورد استفاده میکند و پیام دوستی به ایران میفرستد.
تحولات قفقاز در انباشت با مشکلات قبلی، ایران را با دوران سخت و سرنوشت سازی روبرو کرده است، پان ایرانیستهای وابسته به غرب نیز این را میدانند. آنها تلاش میکنند از این شرایط بلاتکلیفی و سردرگمی حکومت استفاده کنند و بدون آنکه بگذارند به نظام دولتداری فارس محور ضدتورکی خللی وارد شود با رژیم حاکم دینی تسویه حساب نهایی بکنند و آنرا براندازند و یا تحت نام آزادیخواهی و دموکراسی خواهی به شیوه رفرمیستی رژیمی دیگر را بر سرکار آورند. بدین طریق ضمن تخلیه پتانسیل اعتراضی مردم و با استفاده از حمایتهای جهان غرب مسیحی ایران را در نقطه مقابل تورکها قرار دهند.
برای رسیدن پان ایرانیستها به این هدف شوم، لحظات سرنوشت ساز فعلی بسیار مطلوب مینماید. آنها اگر بتوانند حاکمیت ایران را به دشمنی فعال با تحولات قفقاز وادارند در واقع به شرایط مطلوب برای تغییر دست خواهند یافت. از همین روست که با تمام وجود میکوشند با خطرناک نشان دادن انتقادات ما از حکومت فعلی و با هرچه خطرناکتر نشان دادن حضور ترکیه و اسراییل در جمهوری آزربایجان، ایران را در نقطه مقابل جهان تورک بنشانند و به دشمنی فعال و شفاف سوق بدهند. اینکه به هنگام دیدار الهام علی یف از خدا آفرین عکس مشکوکی را از زاویه دوربین تفنگ تک تیرانداز منتشر میسازند در واقع تلاشی است برای کشاندن ایران به همین رودرویی. اینکه مقامات دلسوز وجود چنین عکسی را تکذیب میکنند در واقع تلاش همین طیف ممتنع است برای خنثی کردن توطئه های همین پان ایرانیسم ضدتورک. اگر پان ایرانیستها موفق شوند ایران را به رودرویی با تورکها بکشند و دست ایران را به دشمنی فعال با تورکها در قفقاز آلوده کنند، کار بسیار مشکل خواهد شد. احتمالا کشورهایی به مانند فرانسه و آمریکای بایدن و همپالگیهایش نیز سعی خواهند کرد ایران را به این مسیر بکشند. اگر آنها بتوانند چنین موفقیتی بدست آورند در واقع این طیف در زیر فشار هژمونی پانفارسی گرفتار و بتدریج از صحنه قدرت سیاسی حذف خواهد شد. در آنصورت پان ایرانیست ها با حمایت غرب رفرمهای مطلوب خود در حکومت را ایجاد خواهند کرد و حاکمیت را بدون آنکه ساختار دولتداری ضدتورکی آنرا برهم بزنند، تغییر خواهند داد. البته این پایان ماجرا نخواهد بود.
