ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: در مورد حقوق زبانی و فرهنگی ساکنین کشوری که دارای ملل و اقوام با زبان‌ها و فرهنگ‌های متنوع است باید گفت، بومی و یا مهاجر بودن زبانی در منطقه‌ای تاثیری در کم و زیاد بودن حقوق زبانی و بهره‌مندی و یا بی‌بهره شدن گویشوران آن زبان از حق تحصیل به زبان مادری و دیگر حقوق انسانی در آن منطقه ندارد و اساس حق و حقوق بشر بر محوریت وجودی انسان‌ها استوار است و تورکان امروزی آزربایجان و تورکان دیگر نقاط ایران چه تورکان بومی و از نسل سومرهای های ۷۰۰۰ ساله ایران بوده و یا مهاجرانی باشند که در قالب امپراتوران و سلاطین فاتح تورک از آسیای میانه و از هزار سال پیش به آزربایجان آمده باشند، آنها به نسبت جمعیت فعلی خود که کمتر از فارس‌ها در ایران نیست در تمام زمینه‌ها از جمله تحصیل به زبان تورکی از اول ابتدایی تا پایان دانشگاه و در دیگر زمینه‌ها از جمله اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و … حقوق برابر با فارسیان در ایران دارند. ضمنا تورکی بودن زبان مردم آزربایجان و دیگر نقاط ایران از دو حال خارج نیست:
۱- اين زبان از ۷۰۰۰ سال پيش و از زمان سومريان كه بنيان گذاران اولين تمدن بشري هستند و اعقاب آنها، به مردم تورک ايران به ارث رسيده است که اسناد زيادي در اين مورد موجود است و تورکاني هم که سال ۷۰۰ قبل از میلاد، ۴۰۰ بعد از میلاد و بعد از اسلام و در ترکیب امپراتوران غزنوی، سلجوقی، خوارزمشاهی و …. به اين سرزمين آمده‌اند به همزبانان قبلي خود پيوسته و زبان تورکي آزربايجان و آناتولي را پديد آورده‌اند.
۲- اين زبان، زبان تورکاني است که بعداٌ و بقول احمد کسروي و کسرويست‌ها از زمان غزنوي‌ها، سلجوقي‌ها، خوارزمشاهی‌ها و … با جمعيت انبوه به آزربايجان آناتولي و ديگر مناطق ايران آمده و اکثريت مطلق جمعيت اين مناطق را تشکيل داده‌اند و اگر اقلیت غیر تورکی هم در میانشان بوده با اکثریت بودن تورکان و ازدواج‌های متقابل در طول سالیان دراز و چند قرن گذشته، این اقلیت‌ها بدون زور و اجبار و به اقتضای زمان و مکان در میان تورکان جذب شده‌اند، که در هر دو حال اينها تورکانی هستند كه بعد از حاكميت اسلام به مدت هزار سال مستمر از چين تا قلب اروپا را با تدبير و كارداني و سياستمداري خردمندانه زير حاكميت و اداره خود داشتند و آذري‌هاي تورک شده هم نيستند، چه اگر آذري‌هاي آقاي كسروي در آزربايجان اكثريت مي‌بودند و توركان مهاجر در اقليت، بايد مهاجرين تورك در داخل بوميان باصطلاح آذري مستحيل مي‌شدند و زبان مردم كنوني آزربايجان هم زبان آذري مورد ادعاي آقاي كسروي مي‌شد نه زبان توركي آزربايجان؛ چرا که بنا به گواهی تاریخ، امپراتوران و سلاطین تورک در زمان حاکمیت هزار ساله خود بر ایران و دیگر نقاط وسیع آسیا و اروپا هیچ تحرکی در جهت تحمیل زبان تورکی خود به مردم غیر همزبان نداشته برعکس در رونق زبان فارسی در ایران و هند و دیگر مناطق تحت امپراتوری خود نقش اساسی داشتند، زیرا فارس‌ها به آنچه که به عنوان میراث ادبی فارسی چند قرن گذشته افتخار می‌کنند، همه در زمان امپراتوری هزار ساله تورکان بر ایران آفریده شده است نه در زمان حاکمیت هخامنشیان و ساسانیان همزبان آنها در ایران.
از طرفی، از مریدان تئوری احمد کسروی و طرفداران زبان «آذری» غیر تورکی باید پرسید، اگر تورکان امروز باصطلاح آذری‌هایی باشند که زبانشان تورکی شده است، پس تورکانی که بنا به اذعان کسروی در ترکیب حکومت‌های مقتدر سلجوقی و دیگر امپراتوران تورک و بنا به نظریه کسروی «به انبوهی از آسیای میانه به آزربایجان و آناتولی آمده و در آن پیرامونیان ساکن شدند» کجا رفتند؟ آیا آنها آب شدند رفتند زیر زمین و فقط آذری‌های تورک شده اشان باقی ماندند؟!
در طول تاریخ چندین هزار ساله انسان‌ها، مهاجرت‌های بیشماری بر اثر اتفاقات مختلف از جمله پیدا کردن سرزمین‌های مناسب برای زندگی، فتوحات فاتحان جنگ‌ها، کشف قاره‌های جدید و دیگر عوامل در دنیا صورت گرفته است که نشان می‌دهد انسان‌ها موجودات مهاجر پذیر هستند و زندگی خودرا با شرایط موجود و مکانی که در آن ساکن هستند با داشتن زبان، فرهنگ، آداب، رسوم، اعتقادات و افسانه‌های خود تنظیم می‌کنند و تقریبا هیچ قوم و ملّتی در دنیا نمی‌تواند ادعای بومی بودن در سرزمینی بکند و اگر هم چنین ادعایی داشته باشد، بخاطر بومی بودن نمی‌تواند ادعای حقوق بیشتری داشته باشد.
حقوق انسان‌ها با شرایط فعلی و نه گذشته اشان و به نسبت کثرت جمعیتشان در هر کشور مورد توجه قرار می‌گیرد؛ اکثریت مردم قاره امروزی آمریکا را هم مهاجرین اروپایی به این قاره تشکیل می‌دهند که قدمت مهاجرت آنها به این قاره به بیشتر از ۴۰۰ سال نمی‌رسد و سرخپوستان این قاره شاید بومیان چند هزار ساله آن به شمار می روند، اما امروزه بومیان سرخپوست قاره آمریکا نه تنها ادعای حقوق بیشتر از مهاجرین این قاره ندارند، بلکه خود به علت اقلیت بودنشان از حقوق اقلیت برخوردارند و زبان مهاجرین اروپایی هم، زبان رسمی کشورهای این قاره است!
حسن راشدی – ۲۳ شهریور ۹۷
