ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: برای جواب به این سوال لازمه برگردیم به سالهای ۱۸۰۰ میلادی که امپراطوری عثمانی در مصاف با اروپا و روسیه در عین قدرتمند بودن آرام آرام در حال ضعیف شدن بود. دول اروپایی و خصوصا روسیه برای تسریع این امر از ارامنه داخل عثمانی برای فرسودگی دولت عثمانی استفاده کردند. ارامنه در دولت عثمانی “تبعه صادقه” نامیده می‌شدند و همیشه دارای سمت های بلندپایه مانند وزارت، نخست وزیری و صدراعظمی و غیره بودند. در دوره عثمانی عملا هیچگونه تبعیضی علیه آنان به دلیل قومیت یا مذهب‌شان وجود نداشت.
با تشکیل گروههای تروریستی داشناک، هینچاک و آرمناکان توسط ارامنه افراطی و با راهنمایی اروپایی ها توجه ارامنه معطوف شد به تشکیل دولت مستقل ارمنی در ایالات شرقی ترکیه، منطقه قفقاز و شمالغرب ایران. به این ایده ارامنه « هایدات» می گویند یعنی ارمنستان بزرگ. بر اساس هایدات مناطق فوق الذکر بهم پیوسته و مملکت ارمنی را تشکیل خواهند داد.
شورشهای مختلف و بسیار پراکنده ارامنه در آدانا، وان، ساسون، زیتون خصوصا در زمان سلطان عبدالحمید ادامه داشت تا شروع جنگ جهانی اول. برای اولین بار محمدعلی فروغی در کتاب خود به نام « طغیان ارامنه» به علل این شورشها اشاره می کند و منشا آنرا انگلیس و فرانسه می داند.
با آغاز جنگ جهانی اول ارامنه و نسطوریها ( آشوری ها) به امید به اصطلاح خلاصی از دست ترکان مسلمان متفق روس و انگلیس و فرانسه شدند. این دستجات مسلح خشن در ادبیات سیاسی انگلیس به عنوان « متفقین کوچک» خوانده شدند که ادامه تنشها و اعلام جنگ ارامنه به دولت عثمانی در حال نبرد با روس و انگلیس و فرانسه، سبب صدور فرمان دور کردن ارامنه از میدانهای جنگ با روسیه گردید و هزاران ارمنی ساکن در شرق آناطولی به مناطق دور از جنگ انتقال داده شدند. این قانون که در عثمانی قانون « تهجیر» نام دارد در تاریخ ارامنه به اصطلاح « نسل کشی ارامنه » نامیده می شود. هر سال ارامنه در ۲۴ آوریل به مناسبت کوچاندن ارامنه از جبهه های جنگ علیه ترکیه به عنوان میراث عثمانی تظاهرات می کنند.
سالیان قبل انقلاب، ارامنه در ایران حق برپایی تظاهرات را نداشتند ولی پس از انقلاب شاید بخاطر کنتاکتهای ایدئولوژیکی نظام اسلامی ایران با دولت ترکیه درخواست تظاهرات علیه ترکیه در اردیبهشت ۱۳۵۸ از طرف دولت موقت ایران قبول شد و ارامنه در خیابانهای تهران علیه ترکیه بخاطر تهجیر ارامنه شعار دادند. در سالهای اخیر با رشد آگاهی ملی ترکها در ایران تظاهرات ارامنه محدود به محوطه کلیساها شد.
سالهای پایانی جنگ جهانی اول و وقوع انقلاب اکتبر روسیه که منجر به فروپاشی روسیه تزاری شد ختم به تشکیل دولت ارمنستان در ایالت ایروان گردید. ایالت ایروان تا قبل از جنگ جهانی اول مسلمان و ترک نشین بود و خانواده های آذربایجانی بسیاری با عنوان ایروانی ها اصالتا از این منطقه بودند.
سال ۱۲۹۶/۱۹۱۸ وقوع نسل کشی آذربایجانی ها توسط ارامنه و جیلوها در غرب آذربایجان که اصطلاحا « جیلولوق» نامیده می شود با هدف الحاق استان امروزین آذربایجان غربی به ارمنستان بزرگ انجام گرفت. حملات آندرانیک ارمنی از ایروان به خوی نیز از سوی دیگر انجام شد. فاجعه جیلولوق علیرغم اهمیتش توسط حکومت پهلوی پنهانکاری شد و حتی امروزه نیز توسط مقامات غیربومی اورمیه با شک و تردید تلقی می گردد.
دست و پای ارامنه افراطی با تشکیل دولت شوروی موقتا بسته شد ولی در سال ۱۹۸۸ با شروع فروپاشی شوروی، ارامنه افراطی با هدف توسعه طلبی و فزونخواهی از اراضی آذربایجان حملات به قره باغ که در وسط سرزمین آذربایجان بود را شروع کرده و با استفاده از ضعف دولت آن روزی آذربایجان و ناهماهنگی احزاب سیاسی آن زمان علاوه بر منطقه قره باغ حدود ۷ شهرستان آذربایجان را اشغال کردند تا به قره باغ برسند. ( مثل اینکه عراق برای اشغال استان کرمان بایستی از سد خوزستان و شیراز بگذرد). اشغال سی ساله این مناطق تا امروز ادامه دارد و ارمنستان علیرغم هزینه فراوان اقتصادی و مالی دست از این لجبازی برنمی دارد..
دکتر توحید ملک زاده
