ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: با اوضاع نابسامان غرب آذربایجان و تاخت و تاز روزانه عشایر رمه گردان ییلاقات غرب آذربایجان به اورمیه و سلماس، مردم منطقه به شاه عباس عارض شده تامین امنیت منطقه را از شاه خواستار شدند. حضور قوای منظمی از ایلات غیور ترک در غرب آذربایجان مد نظر شاه عباس قرار می گیرد و با رشادتهای طایفة افشار در تصرف بغداد، کلبعلی خان ایمانلوی سلطان افشار مشهور به ایپ قیران به ریاست ایل افشار انتخاب شده و به فرمان شاه عباس قسمتی از سلحشوران افشار به سوی اورمیه حرکت می کنند.
در آن زمان ترکان قیزیلباش از جمله افشارها به عنوان پادگان متحرک برای دفع تحرکات دشمنان صفوی عمل می کردند. انتخاب افشارها برای حفاظت از مرزهای آذربایجان در اورمیه بی دلیل نبود چراکه کلبعلی خان ایپ قیران یکی از سرداران شجاع ارتش شاه عباس بود و سلحشوان افشار آشنایی قبلی به اورمیه داشتند. حتی دستجات مختلف افشار برای تامین امنیت در کشور، در کرمان و خوزستان و خراسان مستقر شده بودند. گفتنی است قبلا در زمان امیر تیمور، حکومت اورمیه به گورگین بیگ از ایل افشار داده شده و مقر حکومت وی در توپراق قلعه بود. پس از فوت گورگین بی پسر ارشدش اولامه سلطان اچی لو و پس از وی برادرش یادیگار سلطان حاکم اورمیه شد. پس از یادیگار سلطان آغزی وارخان بیگدیلی و چیراغ سولطان شاملو حاکم اورمیه شدند.
به هر تقدیر مناطق غرب آذربایجان و در راس آن شهر و محال زیبای اورمیه با فرمانروایی سرداران شجاع از قبایل 24 گانه اوغوز به انکشاف مادی و مدنی خود ادامه می دادند.
به فرمان شاه عباس، ایل افشار با طایفه های زیر در محال های زیر اورمیه اقامت می کنند:
قارا ائولی معروف به گوندوزلو در محال دول
قیرقلو/ قیرخلو در روضه
کوهکولو در نازلو
ایمانلو و قسمتی از ارشلو و قاسملو در حومه اورمیه
ارشلو در اشنویه و سولدوز
قاسملو در صایین قالا افشار
از اولین اقدامات کلبعلی خان ایمانلوی افشار در اورمیه، ایجاد امنیت با تأدیب عشایر سرکش در مرزها و تخریب لانه های فساد آنان در کوهستان های غرب آذربایجان بود که وی در این امر مهم هم موفق گردید. از مهمترین جنگهای وی با عشایر مهاجم، جنگ اَنهَر ( روستایی در غرب شهر اورمیه) بود که در آن جنگ کل عشایر آمده از مناطق مرزی عثمانی شکست خوردند.
کلبعلی خان برای امنیت مردم، قلعة اورمیه را که تخریب شده بود را با اصول مهندسی محکم کرد. سران افشار در محلات بیرون و درون شهر عماراتی بنا کردند. در ایام حکمرانی کلبعلی خان افشار، اشرار چنان ضرب شستی از افشار دیده بودند که روسای عشایر از حدود حکاری تا حدود جنوب آذربایجان قدرت هیچگونه عمل و جنبشی را نداشتند.
با استقرار ترکان افشار در اورمیه و تامین امنیت پایدار در منطقه، خزینه ای دیگر بر خزاین فرهنگ، ادب و هنر اورمیه افزوده شده و بالندگی هنری، معماری و حتی کشاورزی اورمیه وارد دوران نوینی گردید.اورمیه تا دوران مشروطیت که حکومتش تحت دیوانسالاران افشار بود هیچ آسیبی ندید و پس از خلع خوانین افشار از حکومت اورمیه، فجایع مختلف جیلولوق، کوردلوق در جنگ جهانی اول اورمیه را از هستی ساقط نمود. امروزه فرزندان این غیورمندان عمدتا با پسوند افشار در شهر اورمیه به زندگی پرافتخارشان ادامه می دهند.
