ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب:امروز 1 دی، سال‌روز وفات پروفسور محمد تقی زهتابی پدر معنوی مبارزات نوین ملت ترک آزربایجان جنوبی در راه احیای حقوق زبانی، فرهنگی و اجتماعی خود است. در چنین روز این روشنفکر و دانشمند آذربایجان بدست عوامل اطلاعاتی رژیم در خانه خود بصورت مشکوک به شهادت رسید.
پروفسور محمد تقی زهتابی (کیریشجی) در سال 1302 شمسی در شبستر – آذربایجان متولد گردید. خانوادهء وی از جمله روشنفکران شبستری و مشهور به عائله کیریشجی بودند.پروفسور زهتابی در سال 1309 به مدرسه ابتدایی در شبستر راه یافت و در سال 1315 تحصیلات ابتدایی را به پایان رساند.
وی برای ادامه تحصیل مجبور به مهاجرت به تبریز گردید و 3 سال را در مدرسه فیوضات تبریز به تحصیل پرداخت.پس از اتمام دبیرستان در سال 1320 در دانشسرای تربیت معلم تبریز به تحصیل ادامه داد و پس از پایان این دوره در سالهای 22-1323 در مدرسه رشدیه تبریز به تدریس دوره ابتدایی مشغول بود.
در همین سالها پروفسور زهتابی با حضور در کلاسهای درس حاجی یوسف شعار به آموختن زبان عربی همت گماشت و نیز با حضور در کلاسهای زبان فرانسه کاتولیک های تبریز این زبان را نیز فرا گرفت.
ورود به دانشگاه برای این پروفسور عالیقدر زمانی میسر گردید که در سال 1325 اولین دانشگاه تبریز به واسطه فرقه دموکرات با نام آذربایجان یونیورسیتسی تاسیس گردید.
پروفسور زهتابی در رشته ادبیات این دانشگاه مشغول تدریس گردید.
اما یک سال بعد به دلیل حمله رژیم پهلوی به آذربایجان و شکست حکومت ملی آذربایجان،با تعطیلی دانشگاه مواجه گردید و علاوه بر مجبوریت در ترک تحصیل،بواسطه اوضاع آشفته سیاسی آن سالها مجبور به ترک دیار نیز گردید.
در سال 1327 عازم شوروی آن روز گردید اما در آنجا نیز از صدمات توده ای ها در امان نماند و با شهادت دروغین آنان به دو سال زندان در سیبری محکوم گردید.
در مدت این دو سال پروفسور زهتابی به هیچوجه امکان یادگیری و حتی مطالعه ساده را نیافت و پس از پایان دوران تبعید مجددا به شهر دوشنبه تبعید گردید.
وی با ارائه توانائیهای علمی خود توانست در سال 1333 شمسی با نظر دولت وقت به باکو-آذربایجان آمده و در رشته زبان و ادبیات تورکی این دانشگاه مشغول به تدریس گردد.
برای پرداخت هزینه این تحصیل،وی همزمان در دانشگاه شرق شناسی باکو به تدریس زبان عربی نیز مشغول گردید.تالیف و چاپ کتاب برای وی ممنوع بود و پروفسور در این سالها تالیفات خود را با امضاهای مختلف به چاپ می رساند.با نوشتن «زندگی و آثار ابونواس»و دفاع از این تز،توانست پس از چهار سال مدرک دکترا را از دانشگاه باکو دریافت نماید.
نهایتا در سال 1350 شمسی پروفسور توانست اجازه عزیمت به عراق را دریافت نموده و به بغداد سفر کند.بلافاصله در دانشگاه بغداد به تدریس زبان فارسی و نیز تدریس تورکی باستان پرداخت و با آسودگی بیشتری به تالیف و چاپ آثار خویش همت گماشت.
با توجه به آثار چاپ شده اش دانشگاه بغداد در سال 1355 نشان عالی پروفسوری را به دوکتور زهتابی اعطا نمود.با شروع انقلاب اسلامی در ایران،پروفسور زهتابی همانند هزاران نفر دیگر با امید فراوان به کشور برگشت.
در سال 1358 از وی برای تدریس زبان تورکی و عربی در دانشگاه تبریز دعوت به عمل آمد اما این دعوت یک سال و نیم بیشتر دوام نیاورد و دکتر زهتابی به خانه نشینی مجبور گردید.
وی تا سال 1378 تلاشهای بی وقفه اش را در عرصه ادبیات تاریخ و فرهنگ تورکان ادامه داد و نهایتا در سال 1377 در حالیکه به تنهایی در منزل خود واقع در شبستر مشغول نوشتن بود دارفانی را وداع گفت و به آرزوی خود یعنی مرگ در زادگاه خویش نایل آمد.
از آثار چاپ شده این پدر تاریخ آذربایجان میتوان به عنوان های ذیل اشاره نمود:
ماهنامه (اتحاد یولو) بغداد
پروانه نین سرگذشتی ، بغداد
باغبان ائل اوغلو ، بغداد
چریک افسانه سی ، استانبول
بذ قالاسیندا ، برلین
بختی یاتمیش ، بغداد
ارک هفته لییی ، برلین
هستی نسیم ، بغداد
جنایات 2500 ساله شاهان ، بغداد
آیا زبان فارسی به زبان ملل دیگر ایران برتریت دارد ؟
زبان ترکی ادبی معاصر ، تبریز
معاصر ترکی ادبی دیلی ، تبریز
علم المعانی ،لکسیکولوژی ، تبریز
قوی اولسون اون ، تبریز
باغبان ائل اوغلو 2 ، تبریز
ایران تورکلرینین اسکی تاریخی 1 و 2 ، تبریز
شاهین زنجیرده ، تبریز
افسانه دی شمشیره دایانمازسا آزادلیق ، کیچیک قارداشیما مکتوب. دو پوئمای به یاد ماندنی از وی
