ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: قوتادغو بیلیگ، به معنی «دانش سعادت‌بخش»، نام یک کتاب تاریخی و نخستین مثنوی به زبان تورکی است.
این کتاب در سال ۱۰۶۹ (۴۶۲) توسط یوسف خاص‌حاجب بالاساغونی و در شهر بالاساغون تورکیستان از مراکز قلمروی قاراخانیان (ایلک‌خانیان ـ آل‌افراسیاب) نوشته شده است.
قوتادغو بیلیگ در ۸۸ باب و ۶۶۴۵ بیت به صورت عروضی و در بحر متقارب به زبان ترکی قاراخانی یا خاقانی (تورکی ادبی دوره‌ی قاراخانیان) سروده شده است ولی در میانه‌های کتاب، اشعاری بر وزن هجایی و در قالب بایاتی نیز وجود دارد.
موضوع اصلی قوتادغو بیلیگ که نوعی سیاست‌نامه می‌باشد، علم سیاست مدنی و آموزش مملکت‌داری و اخلاق است. مطالبی در مورد تدبیر منزل، حکمت و علم قدیم نیز در آن وجود دارد. این اثر به ما امکان می‌دهد از وضع اجتماعی و اداری ترکان در دوره‌ی قاراخانیان آگاه شویم.
کتاب پس از مقدمه‌ای در ستایش پروردگار و نعت حضرت رسول و خلفاء و بزرگداشت خاقان زمان و ذکر سبب تألیف اثر، وارد متن اصلی می‌شود که به صورت داستانی و بر اساس پرسش و پاسخ بین چهار قهرمان خیالی می‌باشد.
هر شخصیت نماینده‌ی مفهومی مشخص است: ۱. گون‌دوغدو: خاقان که نماینده و سخنگوی قانون و عدالت است؛ ۲. آی‌دولدو: وزیر که نماینده و سخنگوی دولت و حکومت است؛ ۳. اؤگدولمیش فرزند وزیر که سخنگوی عقل است؛ و ۴. اودگورمیش: زاهدی که نماینده‌ی قناعت و انزواست.
از این کتاب سه نسخه‌ی اصلی موجود است: نسخه‌ی وین به خط اویغوری (خط باستانی ترکان اویغور) که در سال ۱۴۳۹ در هرات استنساخ شده، در سال ۱۸۲۸ کشف و معرفی شد و امروزه در کتابخانه‌ی سلطنتی وین نگهداری می‌شود؛ و نسخه‌های قاهره و فرغانه که هر دو به خط عربی‌اند و تاریخ استنساخ ندارند. نسخه‌ی قاهره در سال ۱۸۹۶ توسط موریتس آلمانی کشف و معرفی شد، و نسخه‌ی فرغانه که کامل ترین نسخه است در سال ۱۹۱۵ توسط تورک‌شناس و سیاستمدار شهیر تورک، احمد ذکی ولیدی طوغان، کشف و معرفی گردید.
یکی از دلایل شهرت و معروفیت این اثر گرانبها کشف آثار متعددی چون گلدان سفالین سارایجیق (در مصب رود یاییق) می‌باشد که اشعاری از قوتادغو بیلیگ بر روی آن منقوش است.
کتاب دیگری نیز با نام قوتادغو بیلیگ وجود دارد که به مجموعه‌ی کلمات قصار جنگیزخان اطلاق می‌شود. این کتاب مانند یاسای چنگیزی، به عنوان یک مأخذ قانون در امپراتوری مغول استفاده می‌گردید.
