گادتب: اگر بخواهیم قیام خردادـ۸۵ را تنها واکنش اجتماعی به یک کاریکاتور تحقیر آمیز تقلیل دهیم، نخواهیم توانست این واقعه را با تمام ابعادش تحلیل کنیم. تنها به خاطر یک کاریکاتور نبود که دهها نفر کشته شدند و صدها نفر زخمی و زندانی.
در بخش نخست این نوشتهی کوتاه به چند دلیل این قیام اشاره کردیم و در این بخش باز این موضوع را ادامه میدهیم. یکی دیگر از دلایل این قیام تبدیل جریان فکری حرکت ملی آزربایجان به یک جریان سیاسی در کل آزربایجان است. هم اکنون حرکت ملی آزربایجان با اینکه سازماندهی قانونی در این سرزمین ندارد اما به جرات میتوان گفت که تنها جریان عالب و حاکم در این منطقه است. و این باعث شده است تا در شرایط حساس قدرت بسیج (نه سازماندهی) را به دست بگیرد. اگر از سال ۱۳۸۵ به عقب برگردیم پیشینهای ۱۵ ساله برای فعالین ملیگرای تورک در آزربایجان خواهیم دید. از اوایل دهه هفتاد شمسی تاثیر ملی گرایان تورک رو به افزونی نهاده است.
در سیستمهای سیاسی توتالیتر جوامع راکد و یا بسته هستند. اما هر از گاهی جامعه نیاز به یک جنبش اجتماعی دارد تا هستی و در حرکت بودن خود را به خود بباوراند. اعتراضات خیابانی یکی از روشهای جنبش اجتماعی است که این هم میتواند یکی از دلایل قیام خرداد ۸۵ باشد.
خود آگاهی ملی تورکها یکی دیگر از دلایل اصلی و مهم قیام ملی است. تورکهای آزربایجان نزدیک ۸۰ سال است زیر سلطهی ذهنیت پانفارسیستی مبارزهی بودن میدادند. این مبارزهی مدنی و تدافعی بعد از سالهای ۷۰ ابعاد تازهی برای خود گرفت و توانست در سطح جامعه خود آگاهی ملی را ارتقا بخشد.
▫ادامه دارد …