ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: با تصمیم آمریکا مبنی بر خروج از افغانستان و به تبع آن تصرف مناطق مختلف این کشور از سوی طالبان ، معادلات بین المللی این کشور استراتژیک نیز مانند دینامیزم داخلی آن دچار تحول گسترده شده است. روسیه نیز یکی از کشورهای تاثیر گذار و تاثیر پذیر در فرایند سیاسی و ژئوپلیتیک افغانستان می باشد. روسیه به عنوان میراث دار شوروی سابق و به دلیل همجواری افغانستان با منطقه موسوم به خارج نزدیک (مناطق جدا شده از شوروی که هنوز تحت نفوذ سیاسی اقتصادی روسیه می باشند) به طور ناگزیری متاثر از تحولات افغانستان می باشد. در این نوشته کوتاه به دو مولفه تهدید و فرصت برای روسیه خواهیم پرداخت.
الف. تهدید:
تجربه کشورهایی مانند عراق و سوریه نشان داده است که با فروپاشی اقتدار مرکزی وتقسیم کشور به حوزه‌های نفوذ, این کشورها و مناطق از هم گسسته آن تبدیل به مکانی مناسب برای تجمع گروه های افراطی و همچنین جلب توجه قدرت های فرامنطقه ای می‌شوند. روسیه بارها اعلام کرده است که با افراطی گری هایی مانند داعش در هر مکانی که باشد مبارزه خواهد کرد و روسیه ورود خود به تحولات سوریه را عمدتاً بر پایه مبارزه با چنین گروه‌هایی تعریف میکرد. هم اکنون در فاصله‌ای نزدیکتر و استراتژیک تر یک امارت اسلامی در حال شکل گیری می باشد و فعال شدن هسته های داعش دور از انتظار نمی باشد. طالبان هرگونه همکاری و فعالیت با گروه تروریستی داعش را رد کرده است اما در کنار نیروهای خود صدها تن از نیروهای داعش را نیز از زندان آزاد کرده است. روسیه به دلیل دارا بودن ده ها میلیون مسلمان و چندین جمهوری خودمختار عموماً مسلمان نشین نگران این است که ایده اسلام گرایی و شکل گیری امارات های اسلامی به مناطق مختلف این کشور به ویژه شرق رودخانه ولگا سرایت کند. روسیه با توجه به سابقه تاریخی اشغال افغانستان از سوی شوروی و خروج تحقیر آمیز از این کشور اعلام کرده است که برای پیگیری سیاست خود در قبال افغانستان از ارتش روسیه استفاده نخواهد کرد.
ب. فرصت ها:
اما در کنار تهدیده اشاره شده ، تحولات افغانستان دربرگیرنده فرصت‌هایی نیز برای روسیه می باشد و مقامات مسکو به ویژه پوتین نشان داده اند که درارزیابی و استفاده از فرصت ها مهارت ویژه ای دارند. مهمترین فرصت پیش آمده برای روسیه از فضای امنیتی پدید آمده پس از تصرف افغانستان از سوی طالبان را می توان گسترش مناسبات امنیتی روسیه با کشورهای آسیای مرکزی دانست. روسیه در چارچوب این تهدید, همکاری های نظامی خود با قرقیزستان, ازبکستان, تاجیکستان و حتی کشور انزوا گرای ترکمنستان را به شدت افزایش داده است و بار دیگر روسیه خود را به عنوان حامی تمامیت ارضی و برطرف کننده تهدیدات امنیتی این کشور ها جلوه داده است. ده ها هزار نیروی نظامی روسیه هم اکنون با نیروهای نظامی کشور های نام برده در حال انجام آزمایش های متعدد نظامی است, امری که مطمئنا در خریدهای نظامی و گسترش نفوذ سیاسی روسیه در این کشورها نیز بازتاب خود را خواهد یافت. همچنین ناگفته پیداست که روسیه علی رغم اعمال سیاست نظارت از دور, خود را یکی از «بازیگران» کلیدی تحولات افغانستان در آینده معرفی کرده است که این کشور را در مولفه های مهم نظامی اقتصادی و سیاسی در بازه ای از رقابت و همکاری با کشورهایی مانند چین, ایران, ترکیه و ناتو قرار خواهد داد.
مطالعات اوراسیا-خاورمیانه
