یکصد و چهارمین سال شهدای “ساری قمیش”

گادتب: در سال 1914 با حمله روسها و توطئه های ارمنی ها ( که طبق آمارهای خارجی و ترکیه نزدیک 18-20 درصد شهرهای وان – آغری – قارص راتشکیل می دادند و بقیه از ترکها تشکیل می شد) جنگ سختی در ساری قمیش قارص بین مسلمانان ترک و مسیحیان روس اتفاق افتاد که در جنگ نزدیک 16000 روس کشته شده و 15000 سرباز ترک شهید شدند اما فاجعه دردناک شهادت نزدیک 60 هزار سرباز ترک به علت سرمای شدید بود .

سربازان قهرمان ترک برای دفاع از خاکهایشان حاضر به برگشت نشده و برای مقابله با حملات بعدی در منطقه مرزی ماندند و در اثر سرمای شدید و بارش چند متری برف و نبود آذوقه شربت شهادت نوشیدند. نزدیک 8000 سرباز ترک نیز در سایه خیانت های ارمنیها به اسارت روسها در آمدند که با بکار گرفتن آنها در مزارع خوک بروری شهر کریم شوروی (امروزه خودمختاری ترک از کشور اوکراین است )  و ندادن غذا  آنها را به قتل و شهادت رساندند. شهدای ساری قامیش را بیشتر ترکهای قارادنیز مانند ریزه و ترابزون و ترکهای آذربایجانی شهرهای ارضروم قارص آرداهان الازیغ و… تشکیل می دادند.

در سال 1915 -1918 نیز بارها ارمنیها به شهرهای ترک نشین منطقه حمله کردند و در کنار آنها در جبهه ها سربازان فرانسوی انگلیسی و روس بودند حتی فرمانده ارمنی طبق آرشیوهای دولت فرانسه با دیدن نزدیکی شکست در بخشی از نامه خود می نویسد : ما ارمنیها همیشه در کنار شما فرانسویها بودیم و با رهبری شما توانستیم به منطقه حمله کنیم حالا نیز به اردوهای بیشتر شما نیاز مبرم داریم!