ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: ظهیرالدین محمد بابُر مؤسس امپراتوری تورک هند بود که آخرین امپراتوری از دوران طلایی اسلامی به شمار می آید.
او پنجمین پشت از نوادگان تیمورلنگ بود ؛ فرزند میرزا عمر شیخ فرزند سلطان ابوسعید فرزند میرزا محمد فرزند میرانشاه فرزند تیمور بود.
ظهیرالدین محمد بابُر
نخستین پادشاه گورکانی
محمد بابُر در چهاردهم فوریه ۱۴۸۳ میلادی مطابق با ششم محرم ۸۸۸ ه.ق در ناحیه فرغانه ی آسیای میانه زاده شد.
نسبش از جانب پدر به واسطه ی پنج امیر به تیمور و از سوی مادر ، قتلغ نگار خانم ، به پانزده واسطه به چنگیزخان می‌رسد.
او در طبقه‌ای از سیاستمداران مدیر و سازمان دهندگان متولد شد که بادیه نشین بودند و در آسیای مرکزی از کشاورزان ، گله‌داران و صنعتگران و بازرگانان در ناحیه‌ای که محل گذر کاروان های تجاری بود ، استفاده می‌کردند.
او در سال ۸۹۹ ه.ق در یازده سالگی پس از فوت پدرش عمرشیخ وارث حکومت فرغانه گردید.
در اندیجان حکومت می‌کرد و بر سر حکومت سمرقند با سلطانعلی میرزا پسرعمه اش که در آنجا جلوس کرده بود اختلاف داشت.
قسمت اول عمر بابر در ناحیه ی کوچک فرغانه به سر آمد ؛ تا پس از آن به واسطه ی هجوم شیبانی خان ازبک در سال ۱۵۰۴ م. از آنجا بیرون رانده شد.
محمد بابر مدت ۱۱ سال با فرمانروایان ازبک و تاتار جنگید و چون ضعف خود را احساس نمود ، رو به کابل و قندهار آورد و پس از تسخیر خراسان ۲۲ سال در آنجا فرمانروایی کرد.
به این ترتیب دوره ی دوم عمرش را از ۱۵۰۴ م. تا ۱۵۲۵ م. در افغانستان و بدخشان حکومت کرد و به فکر تسخیر هندوستان افتاد.
بابُر در سال ۱۵۲۶ میلادی مطابق با ۹۳۲ ه.ق ابراهیم لودی آخرین پادشاه طایفه لودیه (افغان) را که در دهلی سلطنت می‌کرد مغلوب ساخت و بدین طریق امپراتوری بزرگ گورکانیان هند را تأسیس کرد و اعقاب او حدود ۳۵۰ سال بر سراسر یا بخش هایی از شبه قاره هند فرمانروائی داشتند.
او پس از فتح پانی پات که در آن سلطان ابراهیم لودی پادشاه دهلی را شکست فاحش داد ، در بیستم آوریل ۱۵۲۶ م. اگرا و دهلی و شمال هندوستان را از رود سند تا بنگال به تصرف درآورد.
قسمت سوم کوتاه ترین بخش زندگی اوست که پنج سال پایانی عمر خود را در دهلی حکمرانی نمود و در ششم جمادی الثانی ۹۳۷ هجری در آگرا درگذشت.
جسد او چند سال بعد به باغی در کابل منتقل شد.
لازم به ذکر است واژه ی بابُر در زبان_تورکی همان ببر حیوان مشهور است که بعضی از پادشاهان تورک این لقب را به عنوان ببر یا پلنگ برای خود برگزیده اند.
ظهیرالدین محمد بابُر خدمات برجسته ای به علم و ادب نمود.
مجموعه ی کاملی از یادداشت هایش به دست ما رسیده که به بابُرنامه معروف است و در آن به زبان تورکی جغتائی شرح حال زندگی خود ، فتوحات و رسم جهانداری را آورده است.
این کتاب بعدها توسط عبدالرحیم خان جانان و به فرمان اکبر شاه بزرگ ترین امپراتور هند و از نوادگان بابُر به فارسی برگردانده شد که به توزوک بابری معروف است.
بابُر در هندوستان و خراسان راه ها و کاروانسراهای بیشماری به وجود آورده و به عمران و آبادی بسیار خدمت کرد.
مجموع سال های سلطنت محمد بابُر به ۳۸ سال بالغ گردید و در بیست و شش دسامبر ۱۵۳۰ / ۹۳۷ ه.ق در سن ۴۹ سالگی در اگرای هندوستان درگذشت.
او را در ابتدا در شهر جمنه در باغچه ای موسوم به “نورافشان” به خاک سپرده بودند ؛ در زمان شاه جهان استخوان های او را به کابل منتقل ساخته برای او در خارج شهر آرامگاه مجللی ساختند.
منابع :
جلالی نائینی ، سید محمد رضا ، هند در یک نگاه ، انتشارات شیرازه تهران ۱۳۷۵. شابک : ۹۶۴-۹۱۴۸۰-۲-۷
تولد بابر مؤسس سلسله گورکانیان هند
قاموس الاعلام تورکی
مجمع الفصحاء
برون ، ادوارد ، تاریخ ادبیات
غفاری‌فرد ، عباسقلی ، نقش صفویه در حکومت گورکانیان هند ، کیهان فرهنگی ، شماره ی ۱۹۳، آبان ۱۳۸۱
اؤزگورلوک هارایی
