ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: «آیا در تهران صد نفر مرد نیست که هر یکی هزار تومان، یعنی خرج عیاشی یک یا چند شب خود را برای زنده‌کردن این ملت مرده نثار نماید تا آن صرف مخارج مقدماتی چند درسه برای نسوان بشود؟!»
«شهناز آزاد»، ملقب به رشدیه زمانی که مقاله‌ی تند خود را درباره‌ی لزوم آموزش زنان در پاییز سال ۱۲۹۹ خورشیدی با این جمله آغاز کرد، تنها ۲۰ سال داشت؛ دختر پُر شر و شوری که با «نامه‌ی زنان» در آخرین سال قرن گذشته، آتش به خرمن جامعه‌ی مردسالار و زن‌ستیز خود زد.
او مدیر مسئول و سردبیر چهارمین روزنامه‌ی زنان ایرانی بود.
شهناز در سال ۱۲۸۰ خورشیدی در تهران متولد شد. شهناز آزاد دختر بزرگ «میرزا حسن رشدیه» بود، مردی که آموزش و پرورش مدرن ایران به نام او ثبت شده است.
رشدیه که خودش مدیر مدرسه‌ی ابتدایی بود، شهناز و خواهرش را با لباس پسرانه وارد مدرسه کرد و از آن‌ها تعهد گرفت که به کسی نگویند دختر هستند. آن‌ها برای چند سال تحصیلات خود را پشت میز و نیمکت مدرسه‌ی پسرانه ادامه دادند تا این که سرانجام، با همت «بی‌بی خانم استرآبادی» و بعد از آن «طوبی آزموده»، مدارس دخترانه پا گرفتند و دختران رشدیه هم مانند سایر دختران پشت میز و نیمکت کلاس‌های دخترانه نشستند.
شهناز ۱۶ساله بود که به عقد «ابوالقاسم آزاد مراغه‌ای»، روزنامه‌نگار سرشناس درآمد. از آن‌جا که همسرش روشنفکر بود، این ازدواج مانعی برای ادامه‌ی تحصیلات و فعالیت‌های اجتماعی او نشد و زمینه‌ساز فعالیت بیشتر او بود. او در سال ۱۲۹۹ به همراهی «ابوالقاسم خان» تصمیم گرفت روزنامه‌ی «نامه‌ی زنان» را منتشر کند، روزنامه‌ای مترقی و بی‌پروا در زمان خود که جامعه‌ی مردسالار را به نقد می‌کشید.
سرمقاله‌ی اصلی روزنامه به قلم خود «شهناز آزاد» بود که در زمان انتشار آن تنها ۱۹ سال داشت. او در نخستین شماره‌ی نامه‌ی زنان، در مقاله‌ی بسیار تندی نوشت: «چه چیز است که نمی‌گذارد و مانع می‌گردد از این‌که با دیده‌ی بینای خود ببینیم، با گوش شنوای خود بشنویم و با پای سالم خود در شاهراه ترقی قدم زنیم؟ آن عبارت است از: موهومات و قیدهای کهنه‌پرستی.»
نام او در تاریخ با فامیل همسرش، یعنی «آزاد»، ثبت شده است، اما شهناز آزاد دختر بزرگ «میرزا حسن رشدیه» بود، مردی که آموزش و پرورش مدرن ایران به نام او ثبت شده است.
شهناز همچون پدر خود اقدام به تاسیس دبستان دخترانه ستاره و کودکستان شهناز در سال ۱۳۳۰ نمود.
وی به دلیل نوشتن مقاله‌ای در نشریه‌ی جهان زنان و انتقاد از دولت به زندان محکوم شد.
شهناز آزاد در سال ۱۳۴۰ درگذشت.
خیابان معروف شهناز تبریز به نام این زن مبارز نامگذاری شده است. بسیاری از مردم تبریز سال‌ها این نام را استفاده کرده‌اند و از این خیابان گذشته‌اند اما دلیل نامگذاری آن را نپرسیده‌اند.
