ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: هرچند فرم ظاهری برخی از آثار نظامی گنجوی فارسی می باشد ولی بطنِ تفکرات و متنِ مفاهیم و مضامین و محتوای اصیل عمده آثار ادبی حضرت ایشان، تُرکی بوده که دال بر ماهیت آذربایجانی و اصالت تُرکی اشعار و تفکر اصیل این شاعر تُرک می باشد.؛ درک این مطلب برای اغیار و کسانی که به زبان تُرکی مسلط نبوده و یا آشنایی حداقلی با زبان ترکی و ادبیات غنی فولکلوریک و مکتوب تُرکان نداشته باشند، قطعا سخت و دردناک خواهد بود.
در آثار نظامی هزاران لغت و صدها ضرب المثل (آتالار سؤزو) تُرکی وجود دارد که مستقیما از فرهنگ و ادبیات و زبان مادری نظامی گنجه ای( آذربایجانی) اخذ شده است. که به صورت مستقیم و عمدتا در قالب شعر و کسوت شاعرانه_گی نمود و تجلی یافته است.
در ذیل به قطره ای از دریای حضور فرهنگ و ادبیات و تفکر تُرکی در ساختار اصلی اشعار و آثار ادبی نظامی اشاره می شود:
– ضرب المثل آذربایجانی : ” قورت_دان چوبان اولماز ” / ” قوردلا قوزو بیر یئرده اوتلاییر”
شعرنظامی:
زعدلش باز با تیهو شده خویش
و یکجا آب خورد گرگ و میش
ضرب المثل آذربایجانی ” اؤز اَلی ایله اؤز ایاغینا بالتا چالیر “
شعر نظامی:
دل من درحق من رأی بد زد
” بدست خود تبر بر پای من زد”
ضرب المثل آذربایجانی: ” منیمله قوش دیلی دانیشما ” / ” منه قوش دیلی اوخوما “
شعر نظامی:
دام نه ای، دانه فشانی مکن
با چو منی “مرغ زبانی مکن”
ضرب المثل آذربایجانی: ” دوشاب آلمیشام بال چیخیبدی”
شعر نظامی:
یکی دور جست و دریا در کمین یافت
یکی سرکه طلب کرد انگبین یافت
ضرب المثل آذربایجانی: ” بئش بارماغین بئشی ده بیر اولماز”
شعر نظامی:
نه هر طوقی بود با زخم هم پشت
نه یکسان روید از دستی ده انگشت
ضرب المثل آذربایجانی: “سو همیشه بیر آرخا آخماز”
شعر نظامی:
ندارد جاودان طالع یکی خوی
نماند آب دایم در یکی جوی
ضرب المثل آذربایجانی: ” اوت کؤک اوسته بیتَر “
شعر نظامی:
تو نیک و بد نباشد نیز فرزند
” بود طه به تحم خویش مانند”
علاقمندان جهت مطالعه بیشتر می توانند رجوع کنند به :
پروفسور حمید آراسلی، لغات و امثال الحکم های مردمی موجود در آثار نظامی ، ترجمه دکتر میرعلی رضایی، نشریه آغری، اورمیه ، شماره 170
