پنج‌شنبه , مارس 28 2024
azfa

دکتر توحید ملک زاده: بخشنامه رضاشاه برای تبدیل نام پرس به ایران در زبان های اروپایی

گادتب: در دوران سلطنت رضاشاه که بحث رجعت به ایران باستان و تاکید بر ایران پیش از اسلام قوت گرفته بود، حلقه‌ای از روشنفکران باستان‌گرا مانند سعید نفیسی، محمدعلی فروغی و سیدحسن تقی‌زاده در حکومت پهلوی اول با حمایت مستقیم رضاشاه گردهم آمدند که به منظور احیای به اصطلاح دوران هخامنشی و ساسانی اقداماتی را انجام دادند. سعید نفیسی از مشاوران نزدیک رضاشاه به وی پیشنهاد کرد نام کشور رسما به «ایران» تغییر یابد. براساس بخشنامه دی‌ماه 1313 در تمام مکاتبات نام پرس به ایران تبدیل شده و این بخشنامه از اول فروردین 1314 اجرا شد (فلاح زاده ، سیدحسین. (1390). رضا‌خان و توسعه ایران، ناشر: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ص: 189)

برخی سیاستمداران هم تغییر نام پرشیا به ایران را خیانت می خواندند (نورائی، م.؛ احمدوند، ز. (1389)، روابط ایران و ترکیه در دوره پهلوی اول، ناشر: انتشارات کنکاش، تهران). این درخواست با سؤال و ابهامات زیادی روبرو شد تا جایی که با ورود این کلمه به مکاتبات و رسانه ها عده ای که هنوز با کلمه خارجی Iran آشنا نشده بودند فکر کردند این هم نام سرزمین جدیدی است که همزمان با استقلال یافتن کشورهای جدیدی مانند عراق و سوریه و اردن در خاورمیانه بعد از فروپاشی امپراتوری عثمانی و یا دیگر کشورهای جدید شمال آفریقا به صحنه گیتی آمده است. خیلی ها هم نمی فهمیدند که چه اصراری است که خارجی ها باید نام پرس و پرشیا را که ریشه ای چندهزار ساله از زمان کاربرد آن در منابع یونانی و رومی و اروپایی داشته است با کلمه ای نامأنوس برای آنها،هر چقدر هم صحیح باشد، جایگزین سازند.

بلوشر آلمانی درباره انتخاب کلمه «ایران» بجای پرشیا در زمان رضاخان چنین توضیح می دهد:«چیزی پس از این کنگره (یعنی کنگره فردوسی) دولت ایران به اطلاع سفارتخانه های دولتهای خارجی مقیم تهران رساند که علاقمند است در آینده لفظ ایران در زبانهای خارجی جای پرس، پرشیا و پرزین را بگیرد و در این مورد با توسل به علل تاریخی، قومشناسی و جغرافیایی دلائلی ارائه کرد وقتی علت این دگرگونی را جویا شدم به من گفته شد که پرس مشتق از فارس است که ایالتی است در جنوب کشور و در نتیجه مشخص تنها یک قسمت این کشور است. کشور بصورت کامل و یکجا ایران نام دارد. من از گفتن این ایراد خودداری نتوانستم بکنم که فرانسوی ها به ما «آلمانی» می گویند و این آلمانیها نیز همچنین فقط یک قبیله از قبایل بسیار مملکت ما بوده اند. بعدها دریافتم که سفارت ایران در برلین در این قضیه دخالت داشته است و در دولت ایران نیز این استدلال دست بالا را احراز کرده که در زمانی که ملتهای بیگانه به اصل و تبار آریایی خود مباهات می کنند چه بهتر که ایران نیز اینرا به نحوی به رخ بکشد که موطن اصلی نژاد آریایی است» ص313 . سفرنامه بلوشر

گفتنی است کتاب سفرنامه بلوشر به نوشته ویپرت فون بلوشر و به ترجمه کیکاووس جهانداری است. سفرنامه بلوشر یادگار و خاطره های ویپرت بلوشر کارگزار آلمانى داخل ایران می باشد که رویدادها و اتفاقات سى سال از تاریخ ایران برگرفته از کشته شدن ناصرالدین شاه قاجار تا بر سر کار آمدن رضاشاه را درج نموده است. 

دوباره امتحان کنید

حضور بانوان طرفدار تراختور در استادیوم

گادتب: به گزارش مرکز گادتب، برخی رسانه های هواداری تیم تراختور از صدور مجوز حضور …

«احد سیف‌خواه» با قرار وثیقه از زندان مرکزی تبریز آزاد شد

گادتب: به گزارش مرکز گادتب، «احد سیف‌خواه» برادر «آیاز سیف‌خواه» (فعال آزربایجانی که در بند …