ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: در ماه اوت 1930، هنری اس ویلارد، کنسول آمریکا، به تبریز رفت تا کنسولگری این کشور در تبریز را تعطیل نماید. گزارش وی حاکی از وخامت اوضاع آذربایجان در دوره رضا شاه و نفرت مردم آذربایجان از وی دارد. در اینجا بخش‌هایی از این گزارش را می‌خوانیم:
“احتراماً به عرض می‌رساند که در سفر اخیرم به تبریز برای بستن کنسولگری آمریکا در این شهر، فرصت یافتم تا اجمالاً اوضاع سیاسی و اقتصادی آذربایجان را… بررسی نمایم. نتیجه مشاهداتم به طور خلاصه مؤید آن است که مردم این استان اگر واقعاً در شُرف شورش نباشند، حداقل آشکارا از دست دولت ناراضی هستند و بسیاری از ساکنین استان معتقدند که اگر تهدیدی متوجه ثبات دولت کنونی شود، تبریز و توابع آن مسلماً بلافاصله از آن حرکت حمایت خواهند کرد… جدای از رکود تجارت که تاثیر بدی بر کل کشور گذاشته است…صحبت از مالیات‌های سنگین نقل همه مجالس است و یأس و نفرت از اینکه چرا دولت باید، آن طور که مردم ادعا می‌کنند، همه عایداتشان را از دستشان بیرون بکشد. مردم احساس می‌کنند که تلاش برای پیشرفت در چنین شرایطی بی‌فایده است.”
ویلارد ضمن اشاره به “توقف صادرات در منطقه آذربایجان” و نارضایتی‌های ناشی از “فساد سیستم مالی و اقتصادی”، نفرت مردم آذربایجان از شخص رضاشاه را نیز بیان می‌نماید:
“اگرچه مردم با احتیاط بیشتری در مورد برخی از مسایل ابراز نظر می‌کنند، به نظر می‌رسد که چندان دل خوشی از اعلیحضرت همایونی رضا شاه پهلوی ندارند. اعلیحضرت که هیچ وقت، واقعاً محبوبیتی در آذربایجان نداشته، چندان احترامی در بین مردم تبریز ندارد و یکی از دلایل عدم محبوبیتش این است که اصل و نسب خانوادگی درست و حسابی ندارد.”
منبع: رضا شاه و بریتانیا، دکتر محمدقلی مجد، صص 422-423
محمد رحمانی فر
