گادتب: ماههای اردیبهشت و خرداد در تاریخ معاصر آذربایجان روزهای مهمی به شمار میآید. آذربایجان در طول تاریخ یکصد ساله خود همواره با تحریف، تبعیض و استعمار داراییهایش مواجه بوده که نتیجهای جز عقب افتادگی در عرصههای اقتصادی، فرهنگی و سیاسی نداشته است.
ممنوعیت تدریس به زبان تورکی، استعمار و سرازیر شدن منابع اقتصادی آذربایجان به مرکز، نداشتن حزب سیاسی در راستای احقاق حقوق آذربایجان، عقب ماندگی علمی از سطح دنیا و قرار گرفتن در مقابل آماج تحقیرها و توهینها نشان از تاثیر سیاست یکسانسازی در قبال جامعه آذربایجان دارد.
با این وجود آذربایجان در طول تاریخ معاصر همیشه در جنبشها و حرکات مختلفی همچون انقلاب مشروطه، قیام شیخ محمد خیابانی، حکومت ملی آذربایجان(فرقه دمکرات آذربایجان ٢۵_١٣٢۴)، انقلاب اسلامی ۵٧ و جنگ هشتساله، اعتراضات دانشجویی ٧۴، قیام خرداد ٨۵ و … آزادیخواهی و ایستادگی خود را در مقابل ظلم و تبعیض به نمایش گذاشته است.
به جرأت میتوان گفت در مرحله نخست هدف اصلی اجرای سیاستهای یکسانسازی و تبعیضآمیز، شکست و سرکوب روحیه ملی در هر جامعهای میباشد که به موجب آن تزریق واژههای ” نمیتوانیم”، “نمیشود” و “چارهای نیست” در بطن جامعه و تسلیم نمودن در برابر سیاستهای حاکم است.
از اینرو دلایل ناکامیهای مداوم تیم فوتبال تراختور(به عنوان بخشی از هویت ملت) و نیز مخالفها علیه رسمیت زبان تورکی بیشتر نمایان میشود، چرا که این نوع فعالیتها در تشکیل هویت جمعی “ما” نقش بسزایی دارد.
١٩ اردیبهشت سال ١٣٧۴ دانشجویان تورک آذربایجانی در محکومت پرسشنامه جنجالی مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تحت عنوان “فاصله اجتماعی” دست به اعتراض زدند.
یازده سال بعد از آن در ٢٣ اردیبهشت ١٣٨۵ روزنامه ایران کاریکاتور و مطلبی را منتشر کرد که درون مایه آن توهین و به سخره گرفتن میلیونها انسان تورک در کشور بود، توهینی که با قیام خونین و گسترده خرداد در آذربایجان پاسخ داده شد.
اگرچه این دو اعتراض علی الخصوص قیام خرداد ٨۵ با سرکوب شدید از سوی حاکمیت و سکوت معنادار رسانههای داخلی و خارجی فارس زبان و مرکزگرا مواجه گردید، اما این اتفاقات در ایجاد همبستگی و بیداری ملی نقش چشمگیری را ایفا کرد.
به طوریکه در جامعه آذربایجان با گذشت زمان شاهد افزایش آگاهی و شعور ملی نسبت به دفاع و حفظ ارزشهای مادی و معنوی در بین ملت و به ویژه در بین جوانان هستیم.
امروز ١ خرداد سالگرد قیام خونین ١٣٨۵ در آذربایجان است قیامی که نه تنها در شکستن سیاستهای یکسانسازی و سعی در هضم اقتصاد، فرهنگ و سیاست آذربایجان در اندیشههای مرکزگرا تأثیر غیرقابل انکاری داشت، بلکه باعث تقویت روحیه “ما میتوانیم” و ایجاد تلاش و امید در جهت احقاق حقوقمان گردید.