گادتب: در چهار محال بختیاری ترکان آذربایجانی کثیری در وطن ازلی خود زندگی می کنند که در دوره پهلوی از آذربایجان جدا و به استان چهار محال بختیاری الحاق کرده اند.
ترکان چهار محال بختیاری
جمعیت قابل توجهی از ترکها در استان چهارمحال بختیاری و شهرستان شهرکرد (بیشتر در روستاها) ساکنند و شهرهای سامان و جونقان از جمله مناطقی هستند که همه اهالی آنها و روستاهایشان ترکند که در موضوع تاریخ و ادبیات آنها میتوان به دو کتاب «یادنامه تیلیمخان» و «تئلیمخان؛ حیاتی و یارادایجیلیغی» مراجعه کرد.
از شاعران ترکیسرای قدیمی سامان میتوان به دهقان سامانی، شاعر دروه ناصرالدینشاه قاجار، اشاره کرد که مزارش همچنان جزء آثار دیدینی شهر سامان است. علاوه بر دهقان، میرزا نورالله متخلص به عمان سامانی نیز شاعر ترکیسرای دیگر دوره قاجار آن شهر است. جالب اینکه میرزاعبدالله، پدر عمان با تخلص ذرّه، جدّ عمان میرزاعبدالوهاب، با تخلص قطره و عموی عمان میرزالطفالله نیز با تخلص دریا از شاعران آن منطقه بودهاند. بیت زیر از اشعار دهقان سامانی است که در کتاب تئلیمخان نوشته شده است:
هر کیمسهیی کی، عشق-ِ بُت-ِ مهربانی یوخ،
بیر مردهدیر او، اوستونه داش قوی کی، جانی یوخ.
روستای ترکنشین یاسهچای شهرستان سامان به «روستای بدون کوچه ایران» شهرت دارد زیرا اهالی این روستا برای استفاده حداکثری از زمین بجای کوچه از دالان برای رفتوآمد استفاده کرده و در گذشته هیچ کوچهای احداث نکردهاند. یک دالان اصلی بطول چهارصد متر و پنج دالان فرعی همه مسیر ارتباطی آنها بود که در خانهها به دالانهای فرعی باز میشود و سقف همه خانهها به همدیگر و دالانهای فرعی نیز به دالان اصلی وصل هستند. خوشبختانه اهالی روستا نیز هیچ دستبردی در بنای تاریخی روستا نکرده و خانههای جدید را درکنار بافت قدیمی ساختهاند و روستا به دو قسمت جدید و قدیم تقسیم شده که دهیاری روستا نیز در نامگذاری اسامی کوچههای بافت جدید از نامهای ترکی بهره برده است.
ابراهیم ساوالان