“پارس کردن” یا “پاس کردن”؛ تسمیه صدای سگ در زبان تاجیکی

گادتب: نام زبانی که بخشی از ایران بدان سخن می‌گوید فارسی نیست تاجیکی است.

شگفتا که دامنه تحریفات در ایران به عبارات و کلمات کشیده شده و از هیچ کوششی برای دادن اعتماد به نفس کذایی به یک جامعه جعلی دریغ نمیشود. در زمانی که در کتب درسی‌شان شعر سعدی بر سردرب سازمان ملل نصب میشود (۱) و ادعاهای مضحکی چون فتح نصف دنیا توسط هخامنشیان (۲)، فضای مجازی‌شان را پر میکند، دور از انتظار نیست که به افعال و کلمات زبانی نیز رحم نشود.

پارس در سانسکریت پاتره pâtra در اوستایی پاثره pâşra و در سغدی پارث pârş شده و امروزه نیز در زبان تاجیکی به شکل پارس تلفظ میشود. ردپایی از هم ریشگی این کلمه با دیگر زبانهای آریانیک را میتوان یافت. برای مثال در انگلیسی از bark برای این مصدر استفاده میشود. نه اتیمولوژی تاریخی و نه در تلفظ امروز ما تاجیک‌ ها، این کلمه بدون “ر” تلفظ نمیشود که ناسیونالیستهای مالیخولیایی فارس بدان دست درازی میکنند. هر کدام از لغتنامه های نوشته شده در ایران اعم از دهخدا، عمید و… را نیز بررسی کنید، خواهید دید این کلمه را به شکل “پارس” ثبت کرده و حتی “پارسه” را “ولگردی” معنا کرده اند. چیزی که در زبان تاجیکی نیز رایج است.

چرا اسلافشان از این فعل احساس توهین نمیکردند؟!

چون اساسا این زبان، زبان آنها نیست! چون نام این زبان، فارسی (به قول خودشان پارسی!) نیست! زبان آنها (البته نه همه ساکنین ایران) پهلوی بود که با استیلای اعراب از دست دادند و زبان تاجیکی را از ما گرفته و فارسی مینامند! دزدی هم حدی دارد! ادبیات و فرهنگ آنها ذیل ادبیات و فرهنگ ما تعریف میشود حال اینکه آنها ما را ایران شرقی میخوانند!

زبانی که امروزه در ایران، فارسی و در تاجیکستان، تاجیکی و در افغانستان، دری یا تاجیکی خوانده میشود، هر سه یک زبان است با سه لهجه عمده متفاوت. خاستگاه این زبان برخلاف آنچه که به عموم ایرانیان قبولانده شده است شیراز نیست. خاستگاه این زبان خراسان قدیم است که خراسان ایران، افغانستان و تاجیکستان را شامل میشود. این زبان از خراسان به مناطق غربی منکشف شده است. سوال میشود که چرا اسم این زبان در برخی منابع نه به خراسان، بلکه به فارس منسوب شده و فارسی خوانده میشود؟ چون تعمیم جز به کل شده و در منابع غربی و حتی عربی، گاه تمام زبانهای آریانیک منطقه را پرشین یا فارسی نامیده اند. در خراسان، زبانهای زیادی مثل پشتو، نورستانی، بلوچی، ترکمنی، اوزبیکی و… وجود دارد. نمیشود این زبان را خراسانی بنامیم. این زبان به صورت دقیق زبان ما تاجیک هاست و ما اصرار داریم تاجیکی نامیده شود. همچنان که با همین اسم در تاجیکستان زبان رسمی است. آیا زمان آن نرسیده است که جلوی دزدیده شدن زبان و ادبیات و مشاهیرمان توسط ایران را بگیریم؟

۱. همچین مساله ای صحت ندارد و کذب مطلق است.

۲. بزرگترین قلمرو حکومتی در طول تاریخ بشریت متعلق به بریتانیا است که ۱۳ درصد مساحت زمین بود. قلمرو هخامنشیان نصف آسیا هم نیست!

دکتر طاهر اقدسی خجنی

استاد دانشگاه کابل