ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: مصطفی کمال پاشا (معروف به آتاتورک) رزمنده ی جنگ استقلال ترکیه و دولت‌مرد و بنیان‌گذار جمهوری ترکیه بود.
او از طرفداران سکولاریسم ، ناسیونالیسم و اصلاحات بود.
وی استعداد شگرفی در امور نظامی داشت ، چنان‌که در نبرد چاناق‌قلعه در سال 1914 با شعار “Çanakkale geçilemez” ، با سپاهی کوچک در برابر تهاجم سنگین نیروهای دریاییِ کشورهای بریتانیا و فرانسه ایستادگی نمود و مانع تصرف و سقوط استانبول شد.
در سال 1934 میلادی نام خانوادگی آتاتورک توسط مجلس ترکیه به وی اهدا گردید و از آن پس داشتن این نام خانوادگی برای هر فرد دیگری ممنوع اعلام شد.
او در 19 مه 1881 در شهر تسالونیکی ، در شمال یونان فعلی ، که در آن زمان جزئی از امپراتوری عثمانی بود ، در خانواده‌ای مسلمان و تورک تبار از طبقه ی متوسط چشم به جهان گشود.
والدینش او را “مصطفی” نامیدند و بعدها آموزگار مدرسه به او لقب “کمال” را داد.
پدرش علیرضا، کارمند دولت عثمانی و متجدد بود؛ مادرش زبیده ، زنی متدین بود.
اختلاف نظری و مذهبی والدین مصطفی ، بر سرنوشت او بسیار تأثیرگذار بود.
او ابتدا وارد مکتبی مذهبی شد، سپس آنجا را ترک نموده وارد مدرسه دولتی گشت.
پس از اتمام تحصیلات مقدماتی وارد مکتب حربیه (دانشکده جنگ) و سپس به “دانشکده ستاد” وارد شد و به عنوان دانشجوی ممتاز و سروان ستاد ، فارغ‌التحصیل شد.
مصطفی کمالِ جوان در ابتدا وارد ارتش عثمانی شد و در طرابلس لیبی با ایتالیایی‌ها جنگید.
آتاتورک در دهه ی اول قرن بیستم به همراه گروهی از افسران تورک ، که ترکان جوان نامیده شدند ، پایه‌های اصلاحات در ارتش و دولت را به نفع ملی‌گراییِ تورکها تثبیت کرد.
در جنگ‌های بالکان به سِمَت فرماندهی رسید و در سال 1916 در تنگه ی داردانل و شبه‌جزیره ی گالیپولی در برابر انگلیسی‌ها مقاومت کرد و مانع اشغال استانبول توسط نیروهای بریتانیا و متفقین در جنگ جهانی اول شد.
همین امر باعث محبوبیت وی در میان مردم ترکیه شد.
او سپس در جبهه ی روس نبرد کرد.
در جنگ جهانی اول ، دولت عثمانی شکست خورد و مناطق بسیاری در شمال آفریقا ، حجاز ، سوریه و عراق به دست کشورهای بریتانیا و فرانسه افتاد.
قسمت‌هایی از اروپای خاوری نیز با حمایت فاتحان جنگ به استقلال رسیدند.
در اواخر جنگ جهانی اول ، ترکیه مورد هجوم فرانسه و ایتالیا از جنوب و یونان از شرق بود.
آتاتورک رهبری جنگ استقلال ترکیه را برعهده داشت.
در پایان جنگ جهانی اول ، مردم ترکیه از بی‌کفایتی خلیفه محمد ششم و نظام عثمانی به تنگ آمده بودند و آتاتورک رهبری خیزش علیه خلافت و امپراتوری عثمانی را برعهده گرفت.
در سال 1923 ترکیه ی مدرن با نظام جمهوری توسط ملی‌گرایان و گروه‌های مبارزه علیه اشغال به رهبری برپا شد.
آتاتورک از آن تاریخ تا زمان مرگش در سال 1938 ، رئیس‌جمهور ترکیه بود.
اصلاحات آتاتورک :
ازجمله کارهای مهم وی، مبارزه در برابر روحانیون بود ، ولی دیری نپایید که باور قلبیِ آتاتورک به لزوم مدرن سازی ، سبب خشم روحانیون ترکیه شد و خشم روحانیون باعث بروز اعتراضاتی در برخی نقاط تورکیه شد.
همچنین ، از دیگر اقدامات وی می‌توان به ترویج ملی‌گرایی تورک ، جدا کردن دین از سیاست ، قانونی کردن حق رأی زنان و تغییر خط عربی زبان تورکی به خط لاتین اشاره کرد.
در سال 1934 ، به فرمان آتاتورک ، استفاده از القاب و عناوین ستایشی چون ” حضرت ، ملا ، حاجی ، سید ، افندی و جناب” ، در برگه‌های دولتی ترکیه ممنوع اعلام شد.
در سفارش‌های آتاتورک به جوانان ترکیه آمده است :
“Bu Cumhuriyeti Biz Kurduk Onu Yaşatacak ve Yüceltecek Sizlersiniz”
یعنی ” این جمهوریت را ما (قوای ملی) بنا نهادیم ؛ بقا و پیشرفت آن با شماست.”
کمال آتاتورک روز 10 نوامبر سال 1938 میلادی در 57 سالگی درگذشت.
دلیل مرگ او بیماری کبد بود.
ساعتِ اتاقی که در آن درگذشت ، هنوز روی ساعتِ مرگش ، 9:05 صبح ، باقی مانده‌است.
آرامگاه او (معروف به آنیت‌کابیر) در شهر آنکارا قرار دارد.
همه ساله ، ساعت 9:05 روز 10 نوامبر ، یک دقیقه مراسم سکوت به‌مناسبت درگذشت بنیان‌گذار ترکیه ی نوین ، مصطفی کمال آتاتورک و به دنبال آن به صدا درآمدن زنگ مدارس و آژیر پایگاه‌ها در ساعت 9:06
(لحظهٔ وفات وی) برگزار می‌شود.
جایزهٔ بین‌المللی صلح آتاتورک
(Yurtta Sülh Cihanda Sülh) :
جایزه ی بین‌المللی صلح آتاتورک در سال 1986 میلادی با الهام از جمله ی “صلح در وطن ، صلح در جهان”
(Atatürk Uluslararası Barış Ödülü)
آتاتورک از طرف دولت ترکیه برای پاسداشت تلاش در راستای صلح و دوستی پایه‌گذاری شد.
منبع : حیات سیاسی و نظامی آتاتورک
