Cümə axşamı , Mart 28 2024
azfa

Gülbekyan, Gülnəzəryan, Gözəlyan və Hunanyan adlarının alban mənşəyi

GADTB: Gülbekyan. Bu erməni soyadı Azərbaycan dilindəki türkmənşəli gül və titul, rütbə, mənsəb bildirən bəy/bek komponentlərindən yaranmış mürəkkəb Gülbəy//Gülbek şəxs adından ü-u əvəzlənməsi ilə düzəldilmişdir.

Kazbek dağı və Kazbek şəxs adlarıyla müqayisə etmək olar. Gülbekyan soyadını əmələ gətirən Gülbəy//Gülbek sözü gülən bəy, gül kimi gözəl, qəşəng bəy, əshabələri ilə yaxşı münasibətdə olan bəy anlamına gəlir. Gül sözü mürəkkəb şəxs adlarının düzəldilməsində mühüm rol oynamışdır: Gülxar, Gülnaz, Gülsənəm, Gülyaz, Gülcahan, Gülbahar, Gülnar, Gülağa, Gülbala, Səməngül, Güllər, Gültəkin, Qızılgül və s.

Gülnazaryan:

Bu erməni soyadı Azərbaycan dilindəki türkmənşəli gül sözündən və Nazar//Nəzər şəxs adından yaranmış Gülnəzər şəxs adından ə-a əvəzlənməsi ilə düzəldilmişdir. Mənası “xoş nəzər”, “mehriban nəzər”, xeyirxah baxış” anlamlarına gəlir.

Erməni dilində gül komponentli Gulbekyan, Gulumyan, Gulumcanyan, Guluncyan və s. erməni soyadları ilə müqayisə oluna bilər.

Gül sözü dilimizdə də mürəkkəb şəxs adlarının düzəldilməsində mühüm rol oynamışdır: Gülxar, Gülnaz, Gülsənəm, Gülyaz, Gülcahan, Gülbahar, Gülnar, Gülağa, Gülbala, Səməngül, Güllər, Gültəkin, Qızılgül və s.

Gözalyan:

Bu erməni soyadı Azərbaycan dilindəki türkmənşəli “gözəl” sifətindən yaranmış Gözəl şəxs adından ö-o//u, ə-a//e əvəzlənməsi ilə düzəldilmişdir. Soyadın Güzalyan variantı isə Gözəl şəxs adının ö-ü, ə-a əvəzlənməsi nəticəsində yaranmışdır.

Türk xalqlarının dialektlərində gözəl//güzel// gözel//qüzel formaları vardır və aşağıdakı mənaları bildirir:

1. bütün qaynaqlarda qəşəng, sənəm, cazibədar, cazibəli, göyçək;

2. türkmən, türk, Azərbaycan türkcəsi, qaqauz, qumuq və qırğızlarda – gözəlçə, sənəm, qəşəng;

3. noqaylarda – sevimli, əziz;

4. xüsusi isim – şəxs adı kimi.

M.Ryasanen və A.Zayançkovski “gözəl” sözünün “göz” ismindən düzəldiyini qeyd edirlər. Həmin türkoloqlara istinad edərək demək olar ki, göz ismi gözəl sifətindən öncə yaran mışdır və onu isimdən düzəldilmiş söz adlandırmaq daha düzgün olardı. Ermənicə “gözəl” sirun deməkdir və ermənilərdə Sirunyan soyadlı yoxdur.

Hunanyan:

Hunanyan erməni soyadı qədim türk etnoslarından olan hun türklərinin adına -an cəmlik şəkilçisi əlavə etməklə yaranmış hunlar anlamında Hunan şəxs adından düzəldilmişdir.

Hunan adının “hunlara xas”, “hunlara aid” mənalarını bildirdiyi də iddia olunur.

Bizcə, bu soyadı daşıyan ermənilər IV yüzildə dünyaya meydan oxuyan hunların törəmələridir. Deməli, ermənilərin soykökündə türk hunlar da iştirak etmişlər.

Azərbaycanın Tovuz rayonu ərazisindəki qədim Hunan//Xunan qala-şəhər adı ilə müqayisə oluna bilər. Adın Unan variantına gəldikdə isə, E.Sevortyana görə, Unan şəxs adı, türk dillərinin müxtəlif dialektlərində işlənən -una feilinin əmr formasından -ni şəkilçisinin köməyi ilə düzəldilmişdir. Bəziləri də -una, ona, -unu, -nu komponentlərinin “o” şəxs əvəzliyinin yönlük hal formasından (kimə? – ona) düzəlməsini iddia edirlər. Bizcə, bu iddiaların heç birinin elmi əsası yoxdur. Adın Unan variantı Hunan adından “h” samitinin düşməsi ilə yaranmışdır. Qədim türklərdə quruluşca uyğun gələn Anahun şəxs adıyla da müqayisə etmək olar.

Əziz Ələkbərli,

Tarixçi Alim və

Millət Vəkili.

Həmçinin yoxlayın

Təbrizin tarixi bazarında restoran və kafelər bağlandı

 GADTB-nin Mətbuat Mərkəzinə daxil lan məlumata görə, son bir neçə gündə Təbrizin tarixi bazarında fəaliyyət …

Qərbi Azərbaycan İcması İrəvanı Fransanın oyunlarına getməməyə səslədi

GADTB: Qərbi Azərbaycan İcması Ermənistan hökumətini və ictimaiyyətini tarixdən dərs çıxararaq, Fransanın oyunlarına getməməyə çağırıb. …